Eigenlijk is het vreemd dat PVV-politici het woord nepparlement zo vaak gebruiken, want zelf maken parlementariërs als Wilders en Faber natuurlijk ook deel uit van dat parlement. Als zij in een nepparlement zitten, moeten we hen dan voortaan ook maar nepparlementariërs noemen?
Maar ter zake: het woord nepparlement verkrijgt langzamerhand burgerrecht en de betekenis ervan lijkt bovendien uit te stijgen boven de combinatie van het voorvoegsel nep en het woord parlement. Dat maakt het woord interessant.
Eerst even de geschiedenis. Nepparlement mag de laatste weken geregeld opklinken uit de monden der PVV-parlementariërs, dat wil nog niet zeggen dat zij de geestelijke ouders van dat woord zijn.
In de historische krantendatabank Delpher komt nepparlement (destijds gespeld met een streepje tussen nep en parlement) voor het eerst voor op 5 maart 1985. De communistische krant De Waarheid schreef toen over een Marokkaanse communist die ‘de instituties van koning Hassan, waaronder een nep-parlement, weigert te erkennen’.
De volgende keer dat het woord nepparlement in een krant opdook, was op 1 april 1989. Toen noemde het Nieuwsblad van het Noorden het ‘Europees parlement een beetje een nep-parlement’. Misschien was dat wel een 1 aprilgrap.
Nepparlement is een beladen woord, dat je al snel associeert met totalitaire landen en bananenrepublieken die quasidemocratisch bestuurd worden. De betekenis van nepparlement is van oorsprong: ‘parlement zonder feitelijke macht’. Zo’n parlement heet meestal een schertsparlement, een woord dat dan ook in Van Dale staat, of ook wel een pseudoparlement, een (eveneens in Van Dale vindbare) term die vroeger nogal eens werd gebruikt voor de Opperste Sovjet.
Door het gebruik van het woord nepparlement door Wilders en zijn geestverwanten is de betekenis van dit woord aan het schuiven geraakt. Wilders en de zijnen gebruiken nepparlement namelijk niet als synoniem van schertsparlement of pseudoparlement, maar ter aanduiding van een parlement dat geen weerspiegeling vormt van de politieke verhoudingen in het land. Doordat nepparlement in het verleden nog niet zo’n ingeburgerd synoniem van schertsparlement was, is het nu vrij gemakkelijk dit woord van een nieuwe betekenis en lading te voorzien. Vanuit dat perspectief is nepparlement een slim gekozen woord van Wilders. En het is te vrezen dat hij het woord nog wel vaker zal gebruiken met het oog op politiek gewin, waardoor het op termijn een courant en dus woordenboekwaardig woord zal zijn.
Arnoud van den Eerenbeemt
Na rondreizen in Hongarije in de jaren tachtig is mij het Hongaarse woord ‘nép’ (‘volks-‘) bijgebleven, waardoor ik een woord als ‘nepparlement’ niet meer onbevangen kan bezien. Ik lees er nu onwillekeurig ‘volksparlement’ in, wat niet de bedoeling van de PVV is. In het toentertijd communistische straatbeeld werd het alom gebruikt: NEPSPORT, NEPSTADION enzovoort. In de pianobundel ‘Mikrokosmos’ van Béla Bartók kom je het woordje tegen in ‘népdal’, een volkswijsje.