Begin juli 2013 verscheen op weblog GeenStijl een bericht onder de titel ‘Dik wijf plet Shetlandpony’. Het bericht bevatte een video met een pornografisch tintje waarin een pony bereden werd door een zware vrouw op leeftijd in een strak pakje. Geen gezicht. Maar de vrouw was overduidelijk ook veel te zwaar voor het arme dier, dat op een kwaad moment dan ook door z’n hoeven ging. Zielig. Vinden wij ook.
Ponyvideo’s
Deze seksuele aberratie kenden we nog niet, maar sommige mensen kicken kennelijk op zulke nare beelden, want er schijnt een levendige handel in dit soort ponyvideo’s te bestaan. Op GeenStijl reageerden talloze mensen op de hun vertrouwde subtiele, lees ‘stijlloze’ wijze op de video en al snel waren de termen ponypletter, ponypletten, ponyplettervideo en pletlandpony geboren.
Relletje en mailtjestsunami
Vrij snel daarna verschenen vergelijkbare berichten op de sites van het Algemeen Dagblad en die van De Telegraaf. Nog even later stelde mevrouw Thieme van de Partij voor de Dieren, in GeenStijl-jargon steevast ‘de dierenpoes’ genoemd, Kamervragen over de kwestie. Een relletje was geboren. Ook bij Van Dale, want daar kwam een tsunami van mailtjes binnen met vragen ‘of ponypletten en ponypletter nu ook in de Dikke Van Dale komen’ en ‘of ponypletter al genomineerd kan worden voor de Woord van het Jaar-verkiezing’.
We leggen het nog maar eens uit
‘Stijlloze vragen’, zouden we misschien in het GeenStijl-jargon moeten zeggen, maar we geven er de voorkeur aan nog maar eens de opnamecriteria van de Dikke Van Dale uit te leggen. Het eerste criterium komt erop neer dat een woord – woordenboekmakers hebben het in hun jargon gewoonlijk deftig over een ‘taalvorm’ of een ‘lexicale eenheid’ – ingeburgerd is.
Woord van het jaar of waan van de dag?
Tja, wanneer is een woord ingeburgerd? In elk geval niet na twee dagen. Als een woord een paar dagen het nieuws beheerst, hebben we te maken met ‘de waan van de dag’. Pas als een woord gedurende een substantiële periode in verschillende bronnen (dus bij wijze van spreken ook in de VPRO-gids en het clubblaadje van Omroep Max) voorkomt, wordt er gekeken of zo’n woord meer is dan een hype. Pas als vastgesteld is dat het woord een ‘duurzame aanvulling op onze woordenschat’ is, voldoet het aan de frequentie-eisen voor vermelding in het woordenboek. Daar kan een jaar, twee jaar, maar zelfs langer overheen gaan.
UPDATE. Op 26 oktober 2016 was er opnieuw een relletje rond ponypletters. Dankzij dat relletje stond ook het woord weer in de kranten.