‘t Is een forse verandering, maar volgens dominee Dick Couvée is Nederland hard op weg om – laten we het maar even in onze eigen woorden zeggen – een harteloze samenleving te worden. Ging ons land er jarenlang prat op een verzorgingsstaat te zijn, waarin iedereen – ouderen, randfiguren, ontheemden, daklozen – wel ergens opgevangen kon worden, volgens Couvée verandert Nederland van een verzorgingsstaat in een wegkijkstaat.
Zien we een straatkrantverkoper bij de supermarkt, dan besteden we niet eens aandacht aan hem of haar: ‘We kijken strak langs de straatkrantverkoper bij de ingang van de supermarkt. Of we ontkennen eenvoudigweg dat armoede in Nederland bestaat, zoals premier Rutte deed in de Tweede Kamer’ (NRC, 30 juni 2014).
Wegkijkstaat – het is een aansprekend nieuw woord, een mooie sociologische term, die echter niet veel populariteit zal gaan genieten bij de beleidsmakers. Want dat Nederland volgens Couvée een wegkijkstaat wordt, dat is vooral hun aan te rekenen. In hun woordenboek is de afgelopen jaren het begrip solidariteit geschrapt – dat verwijt Couvée de politiek althans: ‘Het heilige geloof in de vrije markt gaat lijnrecht in tegen artikel 20 van onze grondwet. Marktmechanismen hebben lak aan spreiding van welvaart. Het is ieder voor zich en God voor ons allen.’
God voor ons allen. dat is dan wel weer fijn. Niet voor niets is Couvée een dominee: hij eindigt zijn betoog met zo’n troostrijk woord.
Maar alle gekheid op een stokje: wegkijkstaat is een sterke term, die vandaag in de media debuteert. Op internet was het woord voordien ook nog niet aangetroffen. Het concept zelf is overigens niet helemaal nieuw: woorden als wegkijksamenleving en wegkijkmaatschappij hebben we al wel eerder aangetroffen. Maar ook die woorden zijn tot op heden niet courant geworden. Waarschijnlijk vinden we als wegkijkers het niet zo fijn om zulke kritische woorden te worden geconfronteerd.
Geef een reactie