Vroeger was je verdacht als je mogelijk iets misdaan had en daarvoor vervolgd werd, maar het woord verdachte blijkt de laatste tijd steeds breder inzetbaar te zijn. Afgelopen vrijdag stond op de website van de Telegraaf dat het Medisch Centrum Alkmaar een mogelijke ebolapatiënt een uurlang op straat had laten staan: ‘Het ziekenhuispersoneel wist zich geen raad met de 28-jarige man, die ziek was teruggekeerd uit Nigeria. Eenmaal op de afdeling spoedeisende hulp gearriveerd, stuurde een dokter de zieke naar buiten. In de tussentijd werd een speciale ambulance voor ‘ebolaverdachte’ patiënten opgeroepen’.
Het bijvoeglijk naamwoord ebolaverdacht troffen we enige weken geleden ook al eens aan, maar gisteren maakte de persoonsaanduiding ebolaverdachte zijn entree in onze taal. Nu.nl schreef over een patiënt met verschijnselen die zouden kunnen wijzen op ebola dat hij naar het Erasmus MC overgebracht was. Aanvankelijk luidde de kop ‘Ebolaverdachte naar Rotterdam Erasmus MC’, later verving Nu.nl deze kop door ‘Mogelijke ebolapatiënt naar Rotterdam Erasmus MC’.
Zo werd het zaad gezaaid en vanochtend dook het woord ebolaverdachte voor het eerst op in de krant. In een ingezonden brief in de Dordtse editie van het Algemeen Dagblad staat een ingezonden brief met de tekst: ‘Nieuw woord: “Ebolaverdachte”. Ik wist niet dat het hebben van een besmettelijke ziekte strafbaar is.’
De woorden ebolaverdacht en ebolaverdachte staan niet op zichzelf. In 2009, tijdens de Mexicaanse griep, hadden de media het opeens over griepverdachte patiënten en zelfs over griepverdachten zonder meer. In 2012 graasden er wat tbc-verdachte koeien in ons land.
De combinatie van een ziektenaam en het woord verdachte lijkt zijn oorsprong te vinden in het Engels. In die taal zijn termen als flu suspects, aids suspects en ebola suspects doodnormaal. Ook in ouder Nederlands troffen we het woord aidsverdachte trouwens al eens aan. In 1988 noemde het Limburgs Dagblad iemand een aidsverdachte, al was dat niet iemand die ‘verdachte verschijnselen’ vertoonde die op aids zouden kunnen wijzen, maar een aidspatiënt die verdacht werd van een strafbaar feit.
Onder invloed van het Engels zal het patroon van ziektenaam + verdachte in de komende jaren mogelijk courant worden. Dat betekent niet meteen dat het woordenboek straks een reeks ‘ziekteverdachten’ zal opsommen, maar waarschijnlijk moet de beschrijving van het woord verdachte in Van Dale op termijn wel worden uitgebreid.
Arnoud van den Eerenbeemt
De woordgroep ‘verdacht voor’ is artsenjargon: “Deze afwijking is verdacht voor mammacarcinoom.” Zo ook: “Een patiënte met een klinische verdenking voor mammacarcinoom.” Duizenden voorbeelden zijn te vinden op http://www.ntvg.nl