Over een paar maanden verschijnt de historische uitgave De fantoomterreur van de historicus graaf Adam Zanoyski, een vertaling van diens veelbesproken boek Phantom Terror, maar vandaag maakt het woord fantoomterreur als generieke term al zijn debuut in de krant. In NRC Next om precies te zijn, dat in een overigens nogal warrig stuk terreurdreiging, vooroordelen over kringen waaruit de terroristen afkomstig zijn en PVV-stemmers met elkaar in verband brengt.
Wat is fantoomterreur? Dat is een fictieve terreurdreiging die bijvoorbeeld door overheden aangegrepen wordt als rechtvaardiging van repressie.
Volgens NRC Next werkt het ongeveer zo. Als iemand geruststellend zegt dat lang niet alle moslims terroristen zijn, is dat stigmatiserend: ‘Mensen die dit soort dingen zeggen, suggereren dat ze de gedachten van de ander corrigeren, terwijl ze de zaak alleen maar erger maken. Hun geruststellende omschrijving van de uitzondering heeft als resultaat dat ze de groep radicaal stigmatiseren.’
De bestrijding van het vooroordeel is dus zelf de bron van het vooroordeel. Maar dan komt het: NRC Next typeert dit als ‘de terreurbestrijding die zelf tot terreur vervalt. De criminaliteitsbestrijding die zelf de vorm aanneemt van illegale surveillance’. Dit zou Adam Zamoyski ‘fantoomterreur’ noemen, volgens de NRC-journalist. ‘Na de revolutie van 1789 hielp de Franse staat de vrijheid van de burger om zeep, teneinde die vrijheid tegen terreurgroepen te beschermen. Dat is hoe de omkering werkt: je treedt op tegen het spookgevaar dat uitgaat van de ander en wordt zo zelf het grootste reële gevaar.’
In het voorbeeld van NRC Next komt het erop neer dat een groep gestigmatiseerd wordt door de claim dat niet alle leden van de groep terroristen zijn, waarna de angst voor terreur bij de burger groeit, die daarom op de PVV gaat stemmen, waardoor de Partij voor de Vrijheid aan de macht komt en zelf de grootste bedreiging van de vrijheid vormt. Het zou zomaar kunnen, maar de redenering in NRC Next is wel erg kort door bocht.
Nu ja, het levert ons een woord op, fantoomterreur, maar over de definitie daarvan moeten we nog maar eens goed nadenken.
Geef een reactie