De Volkskrant schreef afgelopen dinsdag dat een Harvard-hoogleraar, Sven Beckert, een nieuw woord heeft bedacht: oorlogskapitalisme.
Oorlogskapitalisme zal wel een vertaling zijn van de Engelse term war capitalism, en misschien is die term wel nieuw in het Engels, maar in het Nederlands bestaat oorlogskapitalisme al langer. Misschien niet in dezelfde betekenis als het woord nu wordt gebruikt, maar oorlogskapitalisme maakte in onze taal zijn debuut in 1914. Met oorlogskapitalisme werd destijds de vorm van kapitalisme aangeduid die gerelateerd is aan de oorlogsindustrie. Ook later, bijvoorbeeld in 1929, figureerde oorlogskapitalisme in deze betekenis in de media.
Beckert bedoelt echter iets anders. Hij heeft het over de koloniale industrie die vaak de inzet van Europese soldaten vereiste in Afrika, Aziën en Amerika. In die betekenis lijkt oorlogskapitalisme wel vrij nieuw.
Relevant is het woord niet. In pakweg een eeuw heeft het woord in totaal ongeveer 10 keer in een krant gestaan, waarmee duidelijk is dat het woord niet tot de courante woordenschat behoort.
MacSchulte
Een woord is niet zozeer relevant omdat het vaak gebruik wordt, maar omdat het qua betekenis iets toevoegt aan de taalschat. Of dat zo is weet ik niet. Ik weet ook niet wat er in het Engels geschreven is door Beckert. Maar als ik het goed begrijp zou het geweldskapitalisme of machtskapitalisme een betere vertaling zijn, omdat kooplieden allerlei machtsmiddelen, inclusief geweld wisten in te zetten om de katoen-productie en verwerking tot grote hoogten te brengen.