In NRC Next schrijft de Belgische schrijver en filosoof Maarten Boudry vandaag over de vervelende reflex dat op cultuurkritiek op bijvoorbeeld de islam geantwoord wordt met cultuurkritiek op het christendom. Hij introduceert daarbij de term wafelijzermoraal: ‘Een aanhanger van de wafelijzermoraal is bereid om problemen aan de ene kant van het ijzer te erkennen, maar alleen op voorwaarde dat er evenveel deeg aan de andere kant terecht komt. Als je wil praten over problemen met de Arabische cultuur, of met de islam, of met allochtonen, zo luidt de redenering, moet je ook in één adem evenredige problemen erkennen met het Westen, de Europese cultuur, het christendom.’
Die defensieve reflex dook de afgelopen weken veelvuldig in de media op, waarbij bijvoorbeeld kritiek op niet-westerse aanranders werd gepareerd door ook westerse mannen van seksisme te betichten. Het is een vorm van jij-bakken die nergens toe leidt. In elk geval niet tot de oplossing van misstanden. Maarten Boudry concludeert dan ook: ‘Een vreemde cultuur op de korrel nemen, lijkt op een koloniale mentaliteit, op zelfgenoegzame borstklopperij. Wie echter terugdeinst om wantoestanden bij andere culturen te benoemen, uit angst om van onfrisse ideeën verdacht te worden, stelt zijn persoonlijke morele smetteloosheid boven het reële lijden van slachtoffers. Progressieve denkers die overal het morele wafelijzer hanteren, plegen verraad aan de principes waarvoor ze beweren te staan.’
Voor Nederlanders komt de term wafelijzermoraal misschien een beetje uit de lucht vallen, maar voor Belgen niet. Die kennen al het woord wafelijzerpolitiek, dat Van Dale omschrijft als ‘mechanisme waarbij uitgaven die voornamelijk een van beide gemeenschappen ten goede komen, omwille van het politieke evenwicht gecompenseerd worden door andere (zij het niet noodzakelijk verantwoorde) uitgaven ten gunste van de andere gemeenschap’.
Geef een reactie