Het is 15 augustus, Bevrijdingsdag voor wie zijn of haar wortels heeft in voormalig Nederlands-Indië. Geen wonder dat diverse kranten vandaag aandacht besteden aan de capitulatie van de Japanners, nu 71 jaar geleden. NRC bijvoorbeeld publiceert een interview met de voorzitter van de Stichting herdenking 15 augustus 1945. Hij vertelt desgevraagd dat Indische mensen die in de jaren vijftig naar Nederland kwamen misschien wel even kil werden ontvangen als de Joden die na 1945 uit de kampen terugkwamen. In zijn woorden: ‘Ik doe niet aan leedhiërarchie, maar het is waar dat er overeenkomsten zijn in die kille ontvangst.’
Leedhiërarchie is geen nieuw, maar wel een onbekend woord, dat nog niet in Van Dale staat. Een zoektocht naar het woord op internet levert maar enkele tientallen vindplaatsen op. Het zijn wel allemaal kwalitatief goede vindplaatsen: boeken en kranten, kortom geredigeerde teksten.
Tot een jaar of tien geleden moet leedhiërarchie uitsluitend als vakterm in gebruik zijn geweest. In 2005 figureerde het bijvoorbeeld in een recensie in het Tijdschrift voor psychiatrie. In 2003 was het trouwens ook al eens te lezen in een studie over Indische Nederlanders:
‘Als de ouder zo erg heeft geleden, stelt jouw leed niets meer voor. Er kan een leedhiërarchie ontstaan. Aan de ene kant worden kinderen dan emotioneel verwaarloosd, omdat hun ouders door de oorlog, de bersiap, de repatriëring en de aanpassing in Nederland emotioneel overbelast zijn. Aan de andere kant leren ze dat anderen, vooral hun ouders, het veel moeilijker hebben dan zij en dat ze daarom geen recht op aandacht en troost hebben. Ook wanneer hun oudere broers of zussen in de oorlog zijn geboren, speelt de leedhiërarchie.’
In de media – en dus bij het grote(re) publiek – is het woord bekend geworden in de nasleep van de cafébrand in Volendam. Het woord duikt althans op in diverse krantenartikelen over die ramp. Waarschijnlijk wordt in dit geval teruggegrepen op de publicatie ‘Support in Volendam’ uit 2006. Daarin werd gesignaleerd dat verschillende groepen slachtoffers ‘als het ware op een ladder van leed (leedhiërarchie) geplaatst werden’.
Leedhiërarchie is weliswaar niet courant, maar op grond van de kennelijke onmisbaarheid van deze vakterm in de journalistieke berichtgeving over trauma’s en rampen zou vermelding in een algemeentalig woordenboek als de Dikke Van Dale overwogen kunnen worden.
Geef een reactie