De Volkskrant schrijft vandaag over het muziektheaterstuk ‘Pinkpop’ met muziek van Rowwen Hèze, de band rond Jack Poels: ‘Een verhaal over de man die een Limburgse dialectbandje tot een soort nationaal bezit maakte, moet wel gaan over wortelzucht’, schrijft de krant, om te vervolgen: ‘Wortelzucht, zoek het op in Van Dale en je treft niks aan. Het begrip komt voor in het boek Het dorp & de wereld, over de geschiedenis van Rowwen Hèze.’
Geen wonder dat het woord (nog) niet in de Dikke Van Dale staat, want wortelzucht maakt vandaag pas zijn debuut in de krant. Echt bekend is het dus nog niet. Toch troffen we het al eens eerder aan. In december 2011 deed het Brabantse culturele blaadje CuBra verslag van een in september van dat jaar gehouden conferentie over streektaal en muziek. Streektaalmuziekkenner Joop van den Bremen, beheerder van de website www.streektaalzang.nl, introduceerde daar de term wortelzucht voor het ‘verschijnsel dat we naast onze geglobaliseerde manier van leven tegelijk ook een sterkere lokale en regionale binding willen aangaan en beleven met de plek waar we vandaan komen’.
Kennelijk is het woord inmiddels wat breder verspreid geraakt, want volgens de Volkskrant is het ook te vinden in Het dorp en de wereld: over 30 jaar Rowwen Hèze (2015). ‘Meer dan heimwee of verlangen naar geborgenheid drukt wortelzucht een essentie uit: het is de binding aan ‘thoes’, aan thuis.’
Op zijn website omschreef Van den Bremen het verschijnsel in 2013 nog wat uitvoeriger. Hij duidt het zoeken naar de regionale identiteit in een steeds verder globaliserende wereld als een uiting van wortelzucht. ‘Dat is dus geen enge plantenziekte maar gewoon een sterk verlangen naar de wortels van je eigen verleden.’
Het (terug)verlangen naar je wortels wordt in het Engels wel aangeduid met rootedness. Die term blijkt vaak te worden gebruikt in verband met volksmuziek (folk music). Mogelijk is wortelzucht dan ook ontstaan als Nederlandse pendant van rootedness, maar specifieke aanwijzingen daarvoor zijn er niet. Wortelzucht is een mooi, aansprekend woord, dat bovendien past bij de inhoud: als je het over regionale taal en cultuur hebt, moet je eigenlijk geen vreemde woorden gebruiken. Daarom is eigenlijk wel te hopen dat wortelzucht beklijft. Misschien dat de stijgende interesse voor muziek in de streektaal daar de komende jaren een bijdrage aan levert.
Geef een reactie