Het was me het identitaire weekje wel!
In Nederland lekte uit dat het nieuwe kabinet een grotere rol wil voor het Wilhelmus in het onderwijs. Met een mooi nieuw woord noemde De Volkskrant (17-8-2017) dit streven volksliedpopulisme. En in Amerika willen de mensen af van de slavernijbeelden (Reformatorisch Dagblad, 17-8-2017), waarmee in dit geval niet beelden worden bedoeld ter herdenking van het onrecht dat slaafgemaakte mensen is aangedaan, maar beelden die geassocieerd worden met (vooral) 19e-eeuwse verdedigers van de slavernij. Dan grossierden Nederlandse kranten dezer dagen ook nog eens in de term culture war – alsof we zelf niet over het woord cultuuroorlog beschikken. Bovendien maakte het woord beeldenstorm – in zijn letterlijke betekenis! – deze week zijn comeback.
Laten we eens inzoomen op volksliedpopulisme. Vroeger bestond uitsluitend het woord populisme: ‘politieke stroming die een sterke en directe band tussen leiders en volk voorstaat en die in praktijk de weg opent voor eenhoofdig, charismatisch leiderschap waarbij overheidsbureaucratie en partijorganisatie buitenspel gezet worden’. Populisme was niet eens zo’n heel populaire term, maar sinds een jaar of tien is daar verandering in gekomen. En daarmee is populisme ook een tamelijk populair tweede deel in samenstellingen geworden: cultuurpopulisme, erfgoedpopulisme, mediapopulisme, pensioenpopulisme, vrijemarktpopulisme. Volksliedpopulisme past daar mooi tussen.
Maar wat betekent het? Het woord staat voor een vorm van populisme, waarbij het volk wordt aangesproken op zijn affiniteit met het volkslied, dat een symbool is voor de nationale identiteit. Het is geen onverdeeld gunstig woord, omdat er de suggestie van symboolpolitiek aan kleeft.
Geef een reactie