Op Twitter nomineerde iemand dezer dagen hahahandhaving als Woord van het Jaar. Het woord debuteerde inderdaad eerder dit jaar in een (landelijke) krant (in NRC Next), maar eigenlijk is het al wat ouder. Sinds mei 2016 is het woord op Twitter te vinden, maar als je ‘haha handhaving’ op hetzelfde sociale medium zoekt, vind je al snel aanwijzingen dat het woord nog wat ouder is.
Wat is hahahandhaving?
Hahahandhaving is wetshandhaving die die naam eigenlijk niet verdient, wetshandhaving die selectief plaatsvindt en waarbij misstanden gedoogd worden, wetshandhaving dus die een lachertje is. ‘Hahahandhaving, een dikkere fuck you is niet mogelijk’, vertelde iemand in de NRC van 31 maart 2017 over ‘een illegale hotelboot met uitzicht op de Stopera’ waar de gemeente niets tegen onderneemt.
Hahahandhaving is vooralsnog een typisch Amsterdams woord dat gebruikt wordt in verband met illegale activiteiten waar burgers zich vreselijk aan storen: illegale airbnb-verhuur die oogluikend wordt toegestaan, overlast op straat waar de wetshandhavers niks tegen doen, snelheidsovertredingen van het bootjesvolk op de Amsterdamse grachten die worden gedoogd.
Maar er zit nóg een aspect aan hahahandhaving. De wetshandhaving wordt ook geridiculiseerd, omdat het onrechtvaardig aanvoelt dat de hahahandhavers échte overlast onbestraft laten, terwijl ze de brave burger wél op de bon slingeren als hij of zij toevallig eens ‘op het stoepje fietste’. Hahahandhaving is dus ook wetshandhaving die de burger niet meer zo serieus neemt. En dat is ernstig: het betekent dat het vertrouwen in de handhaving van de wet tanende is.
Niet alleen omdat hahahandhaving dit jaar voor het eerst in een (landelijke) krant opdook, maar ook omdat het woord zich vanuit Amsterdam verspreid heeft naar wat Amsterdammers de provincie noemen (en naar Rotterdam), is het een woord om te onthouden, te meer omdat het in feite duidt op een belangrijk maatschappelijk probleem: een verandering in de perceptie van en het respect voor de wet en handhavers.
Wim Debets
De provincie? In de zin van het platteland, dus alles wat buiten Amsterdam (en, vooruit maar, Rotterdam) ligt? Het is lang geleden dat ik dat woord in die truttige betekenis ben tegengekomen.
Ton den Boon
Ironie meneer! Van iemand die zelf in de ‘provincie’ woont.
Wim Debets
Toch goed dat u de tekst wijselijk heeft aangepast. Hartelijke groet vanuit Luxemburg!
Martin Bootsma
Ik heb nog even in mijn tijdlijn gekeken en ik meen dat ik het was. Als Amsterdammer ervaar ik dagelijks de discrepantie tussen regels en afspraken die in de stad gelden en de handhaving hiervan. Het Twitteraccount @Pretpark020 toont dit dagelijks aan en muntte – denk ik – de term hahahandhaving, die precies de lading dekt. De lokale overheid werkt met een waaier aan maatregelen, bijvoorbeeld inzake het varen in de grachten of het verhuren van woningen, maar treedt niet of nauwelijks op als deze regels en afspraken worden geschonden. Alle hulde dus voor de persoon/personen achter dit account.
Ton den Boon
@Pretpark020 heeft het woord hahahandhaving in deze spelling inderdaad als eerste gebruikt op Twitter op 19 mei 2016. Op dezelfde dag, ik vermoed iets eerder, had een zekere Kees Kroese (@straatmanager) het over hahahahandhaving. Met drie keer ha dus. Ongeveer 2 maanden eerder, op 3 maart 2016 om precies te zijn, had iemand met de naam SuusT het op Twitter over haha-handhaving (met een streepje dus) en ik heb sterk de indruk dat daarmee ongeveer hetzelfde werd bedoeld. In 2012 heb ik hahandhaving op Twitter aangetroffen in dezelfde betekenis. Ik denk dat het woord in de lucht hing (d.w.z. in de spreektaal werd gebruikt), maar het lijkt me correct te stellen dat @Pretpark020 de term hahahandhaving zo niet gemunt, dan toch in elk geval gepopulariseerd is. Voorts werd in Utrecht in 2013 het wat prozaïscher woord onthandhaving gebruikt, waarmee eveneens de tekortschietende handhaving op de korrel werd genomen.