Genderneutraalvrij is zo’n woord ‘dat je wist dat zou komen’ en vandaag klopt het daadwerkelijk aan de deur van onze taal. In De Telegraaf, waar anders? Daarin schrijft Nausicaa Marbe een boutade tegen het misbruik van kinderen om een politieke boodschap over te brengen of de maatschappij te verbeteren.
Dat laatste wil nu ook de Hema doen, die volgens Marbe bevangen is van wat zij ‘socioculturele bemoeizucht’ noemt: ‘Binnenkort verdwijnen de aanduidingen ’meisjes’ en ’jongens’ bij de kinderkleding, want dat is zo stereotiep.’
Aanleiding voor deze verzuchting is natuurlijk het voornemen van de HEMA om in kinderondergoed niet langer te vermelden of het voor jongens of meisjes geldt. Niets mis mee, maar Marbe vindt het onzinnig en inconsistent, want:
‘Geen filiaal waagt het – tot nu toe – om dames- en herenondergoed niet meer als zodanig te benoemen, want in de bustehouder en in de herenonderbroek past vlees dat allesbehalve genderneutraal weg te boetseren valt. Met kinderen kun je wél sjoemelen. Doe gewoon alsof meisjes en jongens verdachte begrippen zijn.’
Dat laatste is interessant: gaan we het binnenkort ook meemaken dat de woorden jongen en meisje worden gegenderneutraliseerd? Nee, dat werkwoord – genderneutraliseren – is geen woord van eigen makelij: we lazen het onlangs (17 augustus) in het plaatselijke sufferdje Extra nieuws Leerdam.
Maar dit alles ter zijde: hoe fungeert het Woord van de Dag – genderneutraalvrij – nu eigenlijk in de column van Marbe?
Simpel. Nausicaa Marbe wijst op zeker moment op een inconsistentie in het marketingbeleid van de Hema:
‘Voor moslimjongeren maakt de Hema een uitzondering. Het bedrijf verkoopt allesbehalve genderneutrale islamitische hoofddoeken die ik voorlopig nog niet in het kader van seksevervaging zie hangen naast de onderbroek met plasgleuf. De islamitische religieuze voorschriften voor vrouwen krijgen een genderneutraalvrije voorkeursbehandeling.’
Daar heeft ze misschien wel een punt, maar dat doet nu niet ter zake. Het gaat om het woord genderneutraalvrij. Dat is een drieledige samenstelling – gevormd van (gender + neutraal) + vrij. De betekenis is ‘niet genderneutraal’, maar het woord is vooral interessant om zijn gevoelswaarde. Genderneutraalvrij is namelijk gevormd met ‘vrij’. Dat is een interessant woord, want het kan een positieve lading uitdrukken (bevrijd van …, ontlast van …) en daarmee het woord waarmee het wordt verbonden, in casu genderneutraal, automatisch als iets negatiefs presenteren.
Genderneutraalvrij is dan ook vooral connotatief (uit het oogpunt van zijn bijklank) een interessant woord, dat letterlijk ‘niet genderneutraal’, maar in de context gevoelsmatig ‘niet belast met de trend om genderneutraal te willen zijn’ gaat betekenen.
Geef een reactie