aflosboete

Het is zeker géén nieuw woord, maar het is wél een van de meest spraakmakende woorden van 2017, althans in de Nederlandse politiek: aflosboete.

Werd aflosboete voorheen incidenteel gebruikt ter aanduiding van de boete die iemand met een geldlening moest betalen aan de bank wanneer hij of zij de lening vervroegd (geheel of gedeeltelijk) afloste, waardoor de bank toekomstige rente-inkomsten zou gaan derven, in oktober 2017 kreeg datzelfde woord een geheel nieuwe dimensie toen het de naam werd voor een fiscale maatregel van het nieuwe Nederlandse kabinet. Of beter gezegd: het werd de naam voor het afschaffen van een uitzondering op een fiscale maatregel die twaalf jaar geleden was ingevoerd.

Watskeburt?

In 2005 werd de wet-Hillen van kracht. Dat gebeurde in een tijd dat heel Nederland – althans de bezittende (?) klasse – zuchtte onder torenhoge hypotheekschulden. Doel van de wet-Hillen was het stimuleren van het aflossen van die hoge hypotheken. De wet bepaalde daarom dat de woningbezitter die zijn hypotheek bijna had afgelost vrijstelling kreeg op het eigenwoningforfait, mits dat hoger is dan de hypotheekrenteaftrek.

Het doel van de wet – hypotheekschulden verminderen – is blijkbaar bereikt en daarom wil het nieuwe kabinet deze fiscale ‘uitzondering’, zoals de regering de wet-Hillen nu benadert – afschaffen.

Toen de wet-Hillen werd ingevoerd, was het in feite een gunst, maar nu de werking van de wet dreigt te worden opgeheven, voelt dat voor de burger niet aan als het intrekken van een verleende gunst, maar als het opleggen van een boete op gewenst gedrag (nl. het aflossen van hypotheken). Vandaar dat er erg tegen geageerd wordt, o.a. door de oppositiepartijen in de Tweede Kamer.

Aflosboete is een goed gekozen woord dat het beeld dat de burger van de maatregel heeft bevestigt. Het woord appelleert aan het gevoel van de burger dat de overheid onbetrouwbaar is geworden en zich in haar handelen door willekeur laat leiden. Waarschijnlijk is die overheid niet eens echt onbetrouwbaar, althans niet in Nederland, maar het woord aflosboete geeft de burger de indruk dat dat wél het geval is. Daarom is het een tendentieuze term. Opmerkelijk is dat het woord deze betekenis heeft gekregen in de kringen van de regeringspartijen (VVD en ChristenUnie), althans dat schreef NRC op 19 oktober 2017. Ruim een maand later blijkt dat het nu de oppositie is die met dit woord aan de haal is gegaan.

Aflosboete kan worden gedefinieerd als ongunstige benaming voor het fiscaal belasten van de eigen woning waarop de hypotheek (vrijwel) geheel is afgelost, ongeacht de verhouding tussen het eigenwoningforfait en de hypotheekrenteaftrek’.