jeugdbeving

Oxford Dictionaries heeft vandaag youthquake uitgeroepen tot woord van het jaar. De Engelse collega’s omschrijven het woord als ‘a significant cultural, political, or social change arising from the actions or influence of young people’, een – we parafraseren het even – als een ‘aardschok (plotselinge heftige maatschappelijke verandering) ervaren omslag op het gebied van politiek of cultuur onder invloed van het gedrag of optreden van de spes patriae (de jeugd als hoop der natie dus, en dan in het bijzonder de millennials).

Youthquake is al een oud woord. Het dateert uit 1965 en is bedacht door Vogue-hoofdredacteur Diana Vreeland* (1903-1989). Zij doelde ermee op de beeldbepalende invloed van jongeren op de mode en muziek (destijds in Londen). Youthquakers werden die jongeren (en hun adepten) wel genoemd.

Youthquake debuteerde overigens pas in 1966 in een Nederlandse krant. Het parool noemde op 7 juni van dat jaar de minimode ‘een ware youthquake’. ‘geen vroegere dufheid meer, maar ruime openhartigheid. In kleding. In make-up. Laat je benen zien.’

De reden waarom Oxford Dictionaries youthquake tot woord van het jaar heeft uitgeroepen, is dat het woord dit jaar veel vaker dan in de afgelopen jaren is gebruikt. Dat zou volgens de Engelse woordenboekmaker op een nieuwe renaissance kunnen wijzen, een rode dageraad wellicht. Youthquake is dan ook een woord van het jaar met een positieve uitstraling.

Sommige Engelse critici vinden youthquake maar een rare keuze, maar – toevallig of niet – dit jaar debuteerde óók de vertaling jeugdbeving in een Nederlandse krant. Trouw schreef op 12 juni. ‘Het wordt al een ‘jeugdbeving’ genoemd in de Britse pers: de overweldigende overwinning die Labour afgelopen donderdag boekte onder de jonge kiezer. Harde cijfers zijn er niet, maar uit peilingen die voor, tijdens en na de kiesgang werden gehouden, blijkt dat Jeremy Corbyn een grote aantrekkingskracht had op twintigers en dertigers.’

Toen we het woord jeugdbeving deze zomer lazen, dachten we dat dit woord een eenmalige en te veronachtzamen letterlijke vertaling van youthquake was, maar met de kennis van nu is het misschien toch wel een interessant woord.

We verheugen ons nu trouwens ook heel erg op de komst van het woord jeugdbever.

* Haar Nederlands aandoende naam had Vreeland (meisjesnaam Dalziel) te danken aan haar man, Thomas Reed Vreeland (1899-1966), een nazaat van Nederlandse kolonisten die in de 19e eeuw naar Amerika waren getrokken).