Als we het wel hebben, viert het woord reageerbuisbaby dit jaar zijn vijftigste verjaardag. Althans, de vroegste vindplaats van dit woord in de krantendatabase Delpher dateert uit maart 1968. Het synoniem proefbuisbaby is overigens een stuk ouder. Dat debuteerde al in 1934 in onze taal. In de media deden destijds geruchten de ronde dat een ‘Amerikaanse zakenvrouw’ op korte termijn van ‘een testtube-baby’ zou bevallen, welk woord voor de gelegenheid werd vertaald als proefbuisbaby.
Twee weken geleden was in diverse kranten te lezen dat het binnenkort wellicht technisch mogelijk is stamcelbaby’s te gaan maken. Het lijkt misschien nog toekomstmuziek, maar waarschijnlijk vinden onze kinderen stamcelbaby over een halve eeuw net zo’n normaal woord als wij reageerbuisbaby nu vinden.
Stamcelbaby is een samenstelling van stamcel met baby en betekent ‘kunstmatige, volledig uit stamcellen opgekweekte baby’. Wetenschappers verwachten overigens ‘dat de menselijke voortplanting in de toekomst volledig kunstmatig wordt en geen leeftijdsgrens meer heeft. Ook verwachten ze dat in de nabije toekomst embryo’s niet alleen kunnen worden geselecteerd op geslacht, maar ook op haar- en oogkleur en karakterkenmerken. Als het kan, zal het ook gebeuren.’ (Algemeen Dagblad, 24 april 2018)
Stamcelbaby is niet geheel nieuw. Het woord debuteerde op 12 mei 2015 in De Volkskrant en werd toen omschreven als een ‘baby geboren uit een eicel die is opgepept met onderdelen uit stamcellen, de oercellen waaruit alle andere celtypen ontstaan’. Op vergelijkbare wijze trad stamcel eerder al op in andere samenstellingen, zoals stamcellever (uit stamcellen gekweekte lever) en stamcelmuis (uit stamcellen gekweekte muis).
Definitie
stamcelbaby (m, -‘s) geheel uit stamcellen opgekweekte baby
JeroenRL
Grote kans dat dit de voorbode is van de ‘kweekbaby’ – een baby die echtparen laten groeien om het gedoe met zwangerschap te vermijden. Antoniem zou buik- of natuurbaby kunnen worden.
Ton den Boon
Buikbaby wordt sinds circa 2000 hier en daar gebruikt ter aanduiding van de foetus. Kweekbaby stond op 11 mei 1985 in de Leidse Courant; er werd een reageerbuisbaby mee bedoeld uit een eicel die was bevrucht met een ‘opgewerkte’ zaadcel van een gesteriliseerde man (klinkt ingewikkeld). Ook natuurbaby komt sporadisch voor, eveneens in een iets andere betekenis. Zo stond ooit in een horoscoop: ‘Een Stierbaby is een echte natuurbaby, die van moeder aarde houdt: de bloemen, dieren, bos en weiland.’