De apostrof is een typografisch teken (‘) dat aanduidt dat een of meer letters weggelaten zijn. De apostrof wordt ook wel afkappings- of weglatingsteken genoemd.
De apostrof wordt gebruikt in de volgende gevallen:
1) in verkortingen van plaatsnamen, zoals A’dam (Amsterdam), R’dam (Rotterdam)
2) in verkortingen van woorden, zoals voornaamwoorden, lidwoorden, bijwoorden, oude genitiefvormen e.d.:
m’n/z’n fiets (mijn/zijn fiets), d’r auto (haar auto)
‘t leven (het leven)
doe ‘s normaal, doe ‘ns lief
bijzond’re dingen (bijzondere dingen), dierb’re ouders (dierbare ouders)
‘s ochtends (oorspronkelijke: des ochtends), ‘s avonds, ‘s middags
de eindklinker is niet lang: lentes, routes;
Let op! Begint een zin met een apostrof, dan wordt het volgende woord met een hoofdletter gespeld: ‘t Lijkt helemaal nergens op; ‘s Ochtends groet hij de buurman.
3) in taalvormen die een bezitsrelatie uitdrukken wanneer a) de taalvorm eindigt op een klinker (a, e, i, o, u, y) die als een lange klank wordt uitgesproken:
opa’s auto
Gethsemane’s tuinen
Ruffini’s uitvindingen
Michelangelo’s schilderijen
Cocu’s trainerschap
Eddy’s huis
b) de taalvorm eindigt op een hoorbare sisklank:
Kees’ fiets
Oudenbosch’ buitenwijken
Max’ auto
La Paz’ centrum
4) in meervouden wanneer het enkelvoud eindigt op een klinker (a, e, i, o, u, y) die als een lange klank wordt uitgesproken:
agenda -> agenda’s
acne -> acne’s
bikini -> bikini’s
auto -> auto’s
menu -> menu’s
baby -> baby’s
Let op! De meervouds-s wordt direct aan het woord vast geschreven als a) de eindklank met meerdere letters wordt geschreven: cadeaus, dictees, kolibries, essays, b) de eindklinker niet lang is: lentes, routes; en c) de eindklinker een accent bevat: cafés, coupés.
Let op! Bij sommige leenwoorden (bv. calzone) kan de uitspraak van de eindklinker e variëren. Wordt deze klinker als een stomme e uitgesproken, dan wordt de meervouds-s er zonder apostrof achter geplaatst (calzones), maar wordt deze klinker als een open e uitgesproken, dan komt er een apostrof voor de meervouds-s. (calzone’s)
5) In afleidingen van bijvoeglijke naamwoorden van het type iets ecru’s, iets sexy’s.
6) In verkleinvormen wanneer het grondwoord eindigt op een u die klinkt als een oe (haiku’tje ) of op een y die voorafgegaan wordt door een medeklinker. Ook verkleinvormen van de namen van letters of klanken worden met een apostrof gespeld, evenals bepaalde afkortingen (sms’je, pc’tje).
7) bij afkortingen, cijfers en symbolen en afleidingen daarvan:
VVD’er, WAO’er, A’4tje, A5’je, 50+’er, sms’en (jij sms’t, wij sms’en, zij hebben ge-sms’t)
Let op! In hashtags wordt doorgaans in geen van deze gevallen een apostrof gebruikt, dus #VVDer, #Rdam, #doeslief.
Vond u dit artikel interessant? Sponsor de Taalbank dan veilig via Ideal of Paypal!
Geef een reactie