autopsycholoog

Op Twitter schrijft autopsycholoog Erwin Wijman vandaag dat hij vindt dat het hoog tijd wordt dat het woord autopsycholoog in het woordenboek wordt opgenomen.

Het aardige is dat dit woord in feite al in de Dikke Van Dale staat. Althans virtueel. Bij het trefwoord psycholoog wordt namelijk duidelijk gemaakt dat dit woord productief is als tweede lid in samenstellingen. In het rijtje samenstellingen dat genoemd wordt (beroepskeuzepsycholoog, denkpsycholoog, dierpsycholoog et cetera) ontbreekt autopsycholoog weliswaar, maar deze samenstelling had er zomaar tussen kunnen staan.

Autopsycholoog wordt sinds 1996 in de media geregeld aangetroffen ter aanduiding van iemand die zich bezighoudt met de psychologie van, nee niet ván de auto, maar met betrekking tot de auto, dus in feite de psychologie van de autorijder, de chauffeur.

Driver’s psychology heet dat in het Engels. En een autopsycholoog heet in het Angelsaksische taalgebied dan ook een driver’s psychologist.

Het woord autopsycholoog is trouwens ouder dan 1996, maar had in de begintijd van zijn bestaan een andere betekenis. Autopsycholoog maakte zijn mediadebuut in het Rotterdamsch Nieuwsblad van 6 maart 1905. In een recensie in die krant wordt de Nederlandse schrijver J. de Meester vergeleken met de Franse auteur Guy de Maupassant, die als ‘waarnemer’ wordt getypeerd, terwijl de Nederlandse schrijver een ‘autopsycholoog’ wordt genoemd.

[Hij heeft] zich een algemeen synthetisch denkbeeld gemaakt van den man en de vrouw en beredeneert en ontwikkelt dit begrip, volgens berekend en afgebakend plan, in zijn novellen.

Oké, zo kun je autopsycholoog (iemand die zelf psychologiseert) dus óók uitleggen, maar de laatste decennia wordt autopsycholoog gewoonlijk dus gebruikt ter aanduiding van een al dan niet afgestudeerde (verkeers)psycholoog (in elk geval iemand die zich verdiept heeft in de psyche van de automobilist) die onderzoek doet naar en adviezen geeft over de beïnvloeding van het rijgedrag van de automobilist door middel van aanpassingen aan en technieken in auto’s en in de omgeving waarin die voertuigen worden aangetroffen.

Autopsycholoog is, voor zover we kunnen nagaan, geen beschermd beroep, evenmin als bijvoorbeeld drankpsycholoog of woordenboekpsycholoog. Dat verkleint de kans aanzienlijk dat autopsycholoog als volwaardig zelfstandig lemma in het woordenboek terechtkomt. Maar als dat niet gebeurt, is er altijd nog de mogelijkheid dat het woord vermeld wordt in de opsomming van samenstellingen met psycholoog.

Definitie

autopsycholoog (de, autopsychologen) iemand, al dan niet een afgestudeerde (verkeers)psycholoog, die onderzoek doet naar en aanbevelingen doet over de invloed die eigenschappen van auto’s hebben op autorijders