Culinair journaliste Janneke Vreugdenhil schrijft vandaag in NRC Next:
Ondanks het almaar groeiende aanbod aan vegavlees en ondanks stapels kookboeken gewijd aan peulvruchten, granen en groenten, leunen we voor onze dagelijkse spijs nog steeds te veel op dieren. Dat betekent werk aan de winkel voor het komend decennium. Plantificeren!
Wat ze met dit woord bedoelt, maakt ze meteen duidelijk:
Plantificeren = een product, gerecht, maaltijd of dieet dat dierlijke eiwitten bevat, omzetten in een (meer) plantaardige versie. In deze definitie is sojamelk dus geplantificeerde koeienmelk en een vegaburger een geplantificeerde vleesburger. Maar plantificeren is ook (vaker) veganistisch eten.
Plantificeren maakte op de vroege ochtend van 3 februari 2018 zijn mediadebuut in onze taal, eveneens in de NRC-rubriek van Vreugdenhil. Destijds schreef ze over een (Engelstalig) Wii-spelletje waarin je als restaurateur allerlei opdrachten moest uitvoeren. Een van de opdrachten was: vegify. Daarmee werd bedoeld dat je van een vleesgerecht een vegetarische lookalike moest maken. In haar NRC-column vertaalde Vreugdenhil de opdracht vegify als plantificeer, en daarmee maakte het werkwoord plantificeren zijn opwachting in onze taal.
Ze had er destijds ook voor kunnen kiezen wat dichter bij het bronwoord te blijven, want vegify wordt ook weleens vertaald als veganiseren: vegaan maken. Dat woord is al een paar jaar geleden ontstaan en maakte in 2016 zijn mediadebuut in het Noordholllands Dagblad:
Bloggers [maken] er een sport van om de gerechten die zij vroeger lekker vonden, te ‘veganiseren’. Zo zijn er online recepten te vinden voor bijvoorbeeld vegan cheesecake of een vegan kapsalon.
Veganiseren blijkt in de praktijk echter vaak de orthodoxe, strenge of beter gezegd fundamentalistische variant te zijn van plantificeren. Zo streng in de leer willen plantificeerders niet zijn.
Maar ook plantificeren is geen probleemloos woord, omdat je je er op het eerste gezicht wat anders bij voorstelt: tot plant maken. En dat is nu juist niet de bedoeling van plantificatie (dit woord beleeft vandaag weliswaar zijn mediadebuut, maar wordt al sinds oktober 2018 op Twitter aangetroffen). Het eindproduct daarvan moet lijken op een vleesproduct, maar zijn samengesteld uit plantaardige ingrediënten.
Al die conceptuele overwegingen maken uiteindelijk niet veel uit bij de inburgering van een woord: als maar voldoende mensen planticiferen overnemen, raakt het woord vanzelf ingeburgerd in de betekenis die de spraakmakende (en in dit geval ook smaakmakende) gemeente eraan geeft.
Definitie
plantificeren (plantificeerde, heeft geplantificeerd) 1 (overgankelijk, mbt. een gerecht dat dierlijke producten bevat) omvormen tot een vegetarische of veganistische variant door gebruikmaking van (meer) plantaardige ingrediënten, synoniem vergroenten 2 (onovergankelijk) een dieet gaan volgen dat geen of minder dierlijke producten bevat, gevormd van plant (gewas) + het achtervoegsel –ificeren, waarmee doorgaans op basis van vreemdtalige bijvoeglijke of zelfstandige naamwoorden werkwoorden worden gevormd