De Volkskrant schrijft dat er binnenkort ‘zelfrijdende robottaxi’s zonder reservemens achter het stuur’ in het straatbeeld verschijnen. Robottaxi is niet zo’n opmerkelijk woord, maar reservemens valt des te meer op. In het algemeen zou je een reservemens kunnen omschrijven als een mens die beschikbaar is als een andere mens komt weg te vallen of anderszins niet meer beschikbaar is, een mens voor noodgevallen dus.

In het Volkskrant-bericht is de reservemens daarentegen iemand die alleen hoeft in te grijpen als een machine (de robot) niet goed functioneert. Tot de industrie heet zo iemand een procesbewaker, maar in verband met een zelfrijdende taxi spreek je nu eenmaal niet van een proces. Dat verklaart het woord reservemens, dat de mens in zekere zin reduceert van persoon die letterlijk of figuurlijk aan het stuur zit tot iemand die alleen als een soort achterwacht fungeert, een toezichthouder op de achtergrond.

Ook gevoelsmatig reduceert reservemens de mens, want qua betekenisstructuur sluit het woord eerder aan bij bijvoorbeeld reservewiel of reservekabel dan bij bijvoorbeeld reservespeler (wisselspeler) of reserveofficier (reservist met de rang van officier). Een reservewiel is vaak geen volwaardig wiel, maar een ‘thuiskomertje’. Omdat reservemens qua betekenis aansluit bij reservewiel, wekt ook dit woord op voorhand de indruk niet primair nodig en bovendien van lagere kwaliteit te zijn

Reservemens is dus geen fijn woord. Misschien moet er maar een alternatief voor komen.

Definitie

reservemens (de, -en) mens die geacht wordt alleen in noodgevallen in te grijpen in een zelfsturend systeem