toetsenbordpogrom

Aan het begin van de vorige eeuw heeft het Nederlands het woord pogrom uit het Russisch overgenomen. Pogrom is afgeleid van het Russische werkwoord gromit, dat ‘met geweld kapotmaken’ betekent en kan dus worden geparafraseerd als ‘verwoesting’.

Westerse talen, waaronder het Nederlands, namen pogrom echter over in een specifieke betekenis, namelijk als benaming voor het bloedige antisemitische geweld in Rusland aan het begin van de 20ste eeuw. Het woord bleef nadien in gebruik en vooral sinds de Tweede Wereldoorlog wordt pogrom ook vaak gebruikt ter aanduiding van de bloedige moord- en plunderacties gericht tegen Joden die rond de Tweede Wereldoorlog plaatsvonden in Polen, Oekraïne en natuurlijk nazi-Duitsland. Ook wordt het woord pogrom gebruikt ter aanduiding van Jodenvervolging in het algemeen.

Sinds een kleine tien jaar, eigenlijk sinds de opkomst van de sociale media, wordt pogrom vooral in het Engelse taalgebied ook geregeld figuurlijk gebruikt in een betekenis die je misschien zou kunnen omschrijven als ‘heksenjacht’. Op de sociale media zijn (Engelse) termen als Twitter pogrom, digital pogrom en social media pogrom te vinden. In 2014 maakte Twitterpogrom trouwens ook al zijn debuut in een Nederlands Twitterbericht.

Deze lange inleiding is bedoeld ter verklaring van het woord toetsenbordpogrom, dat half september zijn mediadebuut maakte in verband met het proces tegen de haters van NRC-columniste Clarice Gargard. Officier van Justitie Paul Vellekoop typeerde de stroom aan haatberichten gericht tegen Gargard in zijn requisitoir als ‘een ware toetsenbordpogrom’.

Even later pikte Tommy Wieringa dat woord op in zijn NRC-column en afgelopen weekend figureerde toetsenbordpogrom opnieuw in NRC-Handelsblad, maar nu min of meer in verband met zelfbenoemd viruswaanzinnige Willem Engel.

Het wachten is op uitdrukkingen als digitale pogrom en socialemediapogrom in Nederlandse teksten, maar Twitterpogrom en toetsenbordpogrom maken nu al duidelijk dat pogrom in een figuurlijke toepassing ingeburgerd begint te raken, namelijk ter aanduiding van een stortvloed van verbale agressie, m.n. via de sociale media.

Definitie

toetsenbordpogrom (de, -s) stortvloed van verbale agressie via internettoepassingen en (met name) via de sociale media