In de Volkskrant staat vandaag een opiniestuk van een arts die zelf Javaanse voorouders heeft en in Suriname ontdekt dat het leven in Suriname sterk verweven is met de Javaanse cultuur. Dat komt natuurlijk doordat er in de 19de eeuw veel Javanen naar Suriname zijn gekomen om daar te werken.
Hij vertelt dat hij stamt uit een geslacht van plantagebeheerders op Java. Ook zelf is hij geboren in het dan al onafhankelijke Indonesië en zowel zijn moeder als hij hebben de wereld leren kennen, schrijft hij, terwijl ze door een baboe meegedragen werden in een slendang (een draagdoek). Eind jaren vijftig scheidde zijn moeder en moest hij met haar Indonesië verlaten. In Nederland, schrijft hij, ervoer zijn moeder ‘de onrechtvaardigheid van de verloren jeugd, het verlies van het onteigende bezit en de miskenning daarvan’.
In Suriname maakte hij onlangs kennis met de familie van een arts-microbioloog die afstamt van vrijgemaakte slaven. Tijdens een gesprek vertellen haar broer en diens vrouw dat hun dochter, die in Nederland studeert, daar aanvankelijk niet goed kan aarden.
Ze noemden haar een ‘slendang-kind’. Toen ik vroeg wat ze daarmee bedoelden, legden ze uit dat de slendang ook de draagzak van je verleden is en dat het heel begrijpelijk is dat de cultuur van jouw verleden je parten speelt als jij je moet aanpassen in een andere samenleving.
De metafoor slendangkind roept blijkbaar herkenning op. De auteur past hem dan ook toe op zijn eigen geschiedenis:
Voor mij was de duiding van deze metafoor aanleiding op een andere manier bewust te zijn van mijn Javaanse en koloniale genen. Maar ook van hoe de kaarten van wortels en cultuur, en ook recht en onrecht, zijn gehusseld en geschud in de loop der tijd. En dat je desondanks verbonden blijft met je verleden door de slendang van je genen.
Een slendangkind zou je dan ook kunnen omschrijven als een kind – zowel een nazaat van kolonialen als een nazaat van gekoloniseerden – dat zijn hele leven het koloniale verleden met zich meedraagt. Slendangkind is dan ook een verbindend woord dat iedereen met een koloniaal verleden verenigt.
Het woord is nieuw in dier voege dat het toch, maar dan letterlijk voor een kind dat in een slendang wordt gedragen, is aangetroffen, namelijk in Op ’t Wold, het lokale blaadje voor Ruinerwold en Omstreken.
Definitie
slendangkind (het, slendangkinderen) kind dat in een van onze voormalige koloniën geboren en opgegroeid is en dat vervolgens naar Nederland is gekomen en daar op een of andere wijze toch altijd het koloniale verleden met zich mee blijft dragen (het woord kan verwijzen naar zowel (nazaten van) gekoloniseerden als nazaten van kolonialen)
Geef een reactie