Op 29 januari pleitte Frits Spits er tijdens de opening van zijn programma De Taalstaat hartstochtelijk voor het ‘Engelse’ woord dickpic niet in de Dikke Van Dale op te nemen. De reden: het is een Engels woord. Dat klopt, maar het dit van oorsprong Engelse woord is vervolgens als leenwoord in het Nederlands terechtgekomen. Inmiddels is het zelfs zo courant, dat het in 2019 werd opgenomen in de Dikke Van Dale. Maar je vindt het ook in Van Dale hedendaags Nederlands en in het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW).
In de laatste twee bronnen wordt dickpic analytisch verklaard. Hedendaags Nederlands doet het zo:
Het ANW vermeldt niet expliciet dat het (meestal) om een digitale foto gaat, maar vermeldt wel een tweede betekenis(nuance): piemelfoto
De Dikke Van Dale volstaat met een synoniemdefinitie:
Bij die synoniemdefinitie vind je vervolgens de analytische omschrijving én een synoniemverwijzing naar dickpick:
Korte geschiedenis van de dickpic / piemelfoto
Van het synoniemenpaar dickpic en piemelfoto is de tweede het oudst. Piemelfoto maakte in december 2003 zijn mediadebuut. Een ADO-supporter had zich een maand eerder met ontblote piemel laten fotograferen naast burgemeester Deetman van Den Haag en naar aanleiding daarvan schreef de Leeuwarder Courant dat Deetman aangifte had gedaan ‘na piemelfoto’. In februari 2004 berichtte het Algemeen Dagblad: ‘Supporter schrijft Deetman excuusbrief na piemelfoto’.
Dickpic maakte een paar maanden later zijn mediadebuut. Op 26 juni 2004 schreef de Volkskrant over een datingsite voor homo’s (Gaydar) dat er ‘leuke portretten, zelfportretjes in de spiegel (met flitsvlek), foto’s van de gespierde torso, en dickpics, kiekjes van erecties’ op te zien waren.
Daarna werd het stil, hoewel piemelfoto nu en dan in de media bleef opduiken ter aanduiding van analoge foto’s van penissen. Zo dook het woord op 20 oktober 2015 in de krant op in verband met een zedenzaak: een docent in het Limburgse Horn had onder meer (digitale) ‘piemelfoto’s’ naar leerlingen geappt.
Dat bericht leek het woord piemelfoto een impuls te geven. Voortaan dook het met een zekere regelmaat op in de media, onder meer in verband met sexting, dat sinds 2009 in Van Dale staat en wordt verklaard als: ‘het versturen van seksueel getinte boodschappen, foto’s en filmpjes via een smartphone of ander mobiel toestel’ (Van Dale).
In 2017 kreeg piemelfoto danige concurrentie van het woord dickpic, dat in gebruik kwam ter aanduiding van (digitale) foto’s van het mannelijk geslachtsdeel die vooral via sociale media, zoals Whatsapp en Snapchat werden gedeeld.
Uit het oogpunt van frequentie haalde dickpic het woord piemelfoto al snel in. Vandaar dat Van Dale Hedendaags Nederlands (alleen) het trefwoord dickpic vermeldt. De Dikke Van Dale vermeldt daarentegen piemelfoto als centrale term en dickpic als perifeer synoniem. Dat is geen momentopname (‘foto’) van de huidige frequentieverhouding tussen beide betekenisverwant taalvormen, maar een keuze die gebaseerd is op de ervaring dat leenwoorden na verloop van tijd toch vaak weer worden vervangen door Nederlandse pendanten. Nou is piemelfoto een behoorlijk – excusez le mot – lullig woord, maar het versturen van dickpics is een niet minder lullige handeling. Omdat de handeling zo onnozel en toch heel vervelend zo niet intimiderend is, is het lullige woord piemelfoto misschien wel een gepaster wordt dan dickpic.
In feite zijn dickpic en piemelfoto nog te vers om definitief te kunnen bepalen welke van de twee op termijn de centrale term (of misschien wel de enige term) zal blijken te zijn. In zulke gevallen – zeker als de frequentie van beide woorden elkaar niet sterk ontloopt – geeft de Dikke Van Dale vaak de voorkeur aan de Nederlandse taalvorm. De Dikke Van Dale is per slot van rekening een Nederlands woordenboek.
Ten slotte, pussypic, de vrouwelijke tegenhanger van dickpic, figureert ook weleens op Twitter, maar is nog niet in de mainstreammedia aangetroffen. Vandaar dat dit woord (nog) niet is opgenomen in een Nederlandstalig woordenboek.
Uitsmijter: voor singer-songzangeres Eline (Stephanie Kos) was het fenomeen dickpic aanleiding om er een tekst over te maken: