De vinkjes van Joris Luyendijk houden de media nu al ruim een week bezig en vandaag levert dat onze woordenschat opnieuw een neologisme op: privilegepiramide. Sander Schimmelpenninck lanceert het vandaag in zijn wekelijkse column in de Volkskrant:
Niet het zevenvinkje van Joris Luyendijk staat aan de top van de privilegepiramide, maar het goudvinkje. Het zevenvinkje heeft immers alleen iets aan zijn privileges in de professionele en maatschappelijke context; hij zal toch moeten werken voor zijn geld. Zo niet het goudvinkje; dat heeft het ultieme privilege, namelijk het privilege om geld verdienen ordinair te kunnen vinden. Goudvinkjes verdienen geen geld, goudvinkjes hebben geld.
Dat goudvinkje figureerde afgelopen zaterdag trouwens al in de Taalrubriek in Trouw, maar dan als synoniem van de zevenvinker oftewel het zevenvinkje:
Wie zeven (…) ‘vinkjes’ heeft, heeft volgens Luyendijk de grootste kans op maatschappelijk succes en welstand. Dat idee leidde deze week niet alleen tot veel commentaar (van critici en sympathisanten), maar ook tot een stortvloed aan nieuwe woorden. Zoals zevenvinkjesman of zevenvinker ter aanduiding van een ‘golden boy’, d.w.z. man met de grootste kans op maatschappelijk succes en welstand. Vroeger noemden we zo iemand weleens een goudvink(je), maar in dat woord verwees vink niet naar het V’tje van Luyendijk, maar naar een vogeltje.
Het goudvinkje is weliswaar eigenlijk de naam van een vogeltje (een vinkje met een rode (goudkleurige) borst, maar het woord wordt volgens Van Dale daarnaast ook vaak figuurlijk gebruikt, onder meer voor een ‘rijkaard bij wie veel te halen valt’ of ‘iemand die ergens heel goed in is’ of ‘een goed verdienende prostituee’. Daar zal binnenkort dus nog wel een figuurlijke betekenis bij komen.
Terug naar privilegepiramide. Dat woord maakt vandaag weliswaar zijn mediadebuut, maar werd op Twitter al eerder aangetroffen:
Al deze gevallen gaan echter terug op het Engels, want daarin is privilege pyramid al veel langer gewoon.
Definitie
privilegepiramide (de, -s) hiërarchie van bevoorrechte mensen, voorgesteld als een piramide met de meest bevoorrechte personen aan de top; leenvertaling van Engels privilege pyramid
Geef een reactie