Op het breukvlak tussen 2021 en 2022 maakte het woord verzonkenkosteneffect zijn debuut in de media. Columnist Ben Tiggelaar gebruikte het woord op 31 december 2021in zijn eindejaarscolumn:
Maak je plannen voor het nieuwe jaar? Laat je dan niet klemzetten door wat je in het verleden hebt gedaan. Economen noemen dit de denkfout van de verzonken kosten. Wat is die denkfout? Het is de neiging verkeerde keuzes te maken omdat deze in het verlengde liggen van reeds gedane investeringen. Voorbeeld: ik koop een spijkerbroek die ik eigenlijk niet zo mooi vind, omdat ik – samen met die aardige verkoper in de winkel – al zoveel tijd heb gestoken in het zoeken. Waarom is dit irrationeel? De tijd en de moeite die ik investeerde zijn weg en krijg ik nooit meer terug. Het zijn verzonken kosten. Ik zou hier kunnen stoppen, mijn verlies en het sociale ongemak wegslikken en doorgaan met mijn leven. Maar dat doe ik niet. Ik koop toch die broek die ik eigenlijk niet mooi vind. Zo lijd ik dubbel verlies.
‘Eenmaal is geenmaal’ voor woordenboekenmakers, maar de collocatie verzonken kosten, die al veel langer nu en dan op de economiepagina van de krant bleek voor te komen, werd wel een serieuze kandidaat voor de Dikke Van Dale. Maar vandaag komt daar wellicht toch verzonkenkosteneffect bij. In zijn economische column gebruikt Peter de Waard het woord in verband met nieuwe kabinetsinvesteringen in KLM:
Mensen zijn irrationele wezens. En dat geldt ook voor Kamerleden en ministers. Ze laten zich foppen door wat in de psychologie het sunk cost fallacy wordt genoemd: het verzonkenkosteneffect. Er is al zo veel tijd en moeite gestoken in het redden van KLM dat er nu niet meer mee kan worden gestopt, al is er een gerede kans dat het geld in een bodemloze put verdwijnt.
Uit deze context wordt duidelijk dat verzonkenkosteneffect een vertaling is uit het Engels, waarin sunk cost fallacy inderdaad een economisch begrip is. In die taal wordt het ook weleens concorde fallacy genoemd, naar het vliegtuigproject Concorde, in de ontwikkeling en exploitatie waarvan de Britse en Franse overheid ondanks blijvende en oplopende verliezen toch geld bleef pompen. Misschien krijgt het verzonkenkosteneffect in Nederland ook wel een toepasselijk synoniem: het KLM-effect.
Definitie
verzonkenkosteneffect (het, -en) verschijnsel dat mensen en organisaties steeds opnieuw investeren in verlieslatende projecten waarin ze in het verleden al veel geïnvesteerd hebben in de onterechte hoop dat hierdoor de vroegere investeringen uiteindelijk toch nog iets zullen opleveren, vertaling van Engels sunk cost fallacy
Geef een reactie