Afgelopen dinsdag schreef Tim ‘S Jongers zijn Volkskrant-column over sociale stijgers: mensen uit een eenvoudig milieu die door studie en hard werken zijn geklommen op de maatschappelijke ladder. Hij geeft een naam aan die burgers:
Ik ben een spreidstandburger. Dat is omdat mijn twee voeten in een andere wereld staan. (…) Een geschiedenis uitwissen lukt maar zelden. Daarom bevind ik me permanent in een spreidstand: mijn linkervoet in de ene wereld, mijn rechtervoet in de andere. Vanuit die spreidstand is de observatie dat er tegenover een veelzijdige burger een redelijk eenzijdige overheid staat.
Spreidstandburger is door ‘S Jongers gemunt, en vandaag reageert er iemand op in de Volkskrant:
Ik kom uit een arbeidersgezin waar het niet de gewoonte was om ‘door te leren’. Zoals andere spreidstandburgers stapelde ik opleiding op opleiding, van laag naar hoog (dat moet je tegenwoordig van praktisch naar theoretisch noemen) om na ruim tien jaar in de wijkverpleging, met academische titel, uiteindelijk als docent in het hoger beroepsonderwijs voor verpleegkundigen terecht te komen.
Het verhaal dat erop volgt maakt duidelijk dat de spreidstandburger ondanks zijn sociale stijging een achterstand houdt op burgers voor wie het vanzelfsprekend is van goede komaf te zijn, in welstand opgegroeid te zijn, gestudeerd te hebben en geen geldzorgen te hebben.
Speidstand is eigenlijk een stand met de benen uit elkaar, maar in deze context moeten we het woord figuurlijk opvatten: een positie waarbij je met het ene been in de ene wereld en met het andere been in een andere wereld staan. Zoals een spreidstand een tikje ongemakkelijk is, zo ervaart de spreidstandburger ook dat hij in twee werelden staat en dat dit nog altijd maatschappelijke gevolgen heeft.
Het is een aansprekende metafoor, en de metafoor is opgepikt, en veel mensen zullen zich erin herkennen.
Definitie
spreidstandburger (de. -s) burger van eenvoudige komaf die door studie en werk geklommen is op de maatschappelijke ladder, die in de sociale omgang of bij economische activiteiten nog altijd nu en dan geconfronteerd wordt met zijn afkomst en daardoor minder maatschappelijke kansen heeft
Geef een reactie