Zoals ‘de kost gaat voor de baat’, zo gaat het woord vaak voor de daad. Dat wil zeggen: voordat een maatregel ingevoerd wordt, is er vaak al een woord voor. Soms zelfs meer dan een.
Zo werden we de afgelopen dagen al getrakteerd op het woord bofbelasting ter aanduiding van een (eenmalige) extra winstbelasting voor bedrijven die niet door bedrijfsmatige maar door geopolitieke ontwikkelingen enorme winsten hebben geboekt. Een windfalltaks wordt dat – naar Engels voorbeeld (windfall tax) – wel genoemd. Of een meevallersheffing. Met zulke neutrale, in elk geval niet negatief beladen woorden had zo’n speciale winstbelasting zelfs enige kans.
Vandaag wordt die kans een stuk kleiner, want in een artikel in het Algemeen Dagblad wordt de bofbelasting nu aangeduid als profiteurstaks en profiteursbelasting.
Dat zijn woorden in de categorie kleptocratentaks en graaibelasting, die eveneens gevormd zijn met een eerste woorddeel dat een negatieve bijklank heeft. Want profiteur, daarmee wordt vooral iemand bedoeld die goed voor zichzelf zorgt ten koste van anderen. Net als kleptocratentaks en graaibelasting zijn profiteursbelasting en –taks dysfemismen: woorden die de (ongunstige) strekking van een verschijnsel alleen maar versterken. Een dysfemisme is vaak een polariserend woord.
Om het nu meteen een wetmatigheid te noemen, gaat misschien wat ver, maar zodra dysfemismen gebruikt gaan worden in de maatschappelijke discussie over een maatregel die onprettig is voor een bepaald deel van de bevolking of voor bepaalde bedrijven, wordt de kans kleiner dat de daardoor aangeduide maatregel wordt ingevoerd. Dat blijkt trouwens ook uit her artikel in het AD:
Één allesomvattend wondermedicijn ligt nog niet op tafel. Maar de ‘profiteursbelasting’ lijkt het alvast niet te worden.
Definitie
profiteurstaks (de, -en) (dysfemisme) speciale eenmalige vennootschapsbelasting op winsten die niet zozeer het gevolg zijn van een goede bedrijfsvoering als wel van geopolitieke omstandigheden, synoniem bofbelasting, meevallerstaks, windfalltaks
Geef een reactie