odysseussysteem

In een opiniestuk in de Volkskrant beschrijft hoogleraar humanitaire studies Thea Hilhorst (Erasmus Universiteit) hoe het Nederlandse asielbeleid, dat aan alle kanten rammelt, mensonterend is en de facto dus faalt, anders kan. Dat ligt volgens haar aan de manier waarop asielzoekers asiel kunnen aanvragen, namelijk niet bij een ambassade of bij een NGO in het land van herkomst (of een land in de regio), maar pas na een lange en gevaarlijke reis naar Nederland. Zij vergelijkt de reis die asielzoekers moeten maken met de reis van Odysseus:

Het huidige systeem dwingt asielzoekers als een hedendaagse Odysseus maanden- of zelfs jarenlang ontberingen te ondergaan om Ter Apel te bereiken. Geweld, opsluiting, ontvoering, uitbuiting, buitensporige kosten, verkrachting, de dood: iedere asielganger loopt onderweg schade op.

Dat verklaart ook de eenzijdige instroom, want vooral sterke mensen, m.n. jonge mannen, wagen het aan zo’n asielreis te beginnen.

Een bijzonder ongelukkige bijkomstigheid van dit odysseussysteem is dat alleen de allersterksten de reis wagen.

Ook verderop in haar opiniestuk heeft ze het over odysseussysteem:

Alles is humaner dan het huidige odysseussysteem waarbij asiel een overlevingsrace van de fitste mannen is.

Hert woord is niet alleen nieuw in de Nederlandse media, maar lijkt in elk geval in ons taalgebied een nieuw begrip. Helemaal uit de lucht vallen komt het woord ook weer niet, want in de vluchtelingen en asielzoekersproblematiek figureert de Odyssee wel vaker als metafoor. Zo wordt er in het Engelse taalgebied zelfs gesproken van een Ulysses syndrome, waar veel asielzoekers aan zouden leiden als gevolg van hun ontberingen.

Dat odysseussysteem gebaseerd is op een in de asielproblematiek bekende metafoor kan bijdragen aan de inburgering ervan.

Definitie

odysseussysteem (het, g.mv.) systeem waarbij de asielzoeker eerst, allerlei gevaren trotserend, naar het land moet reizen waar hij asiel wil aanvragen, alvorens beslist kan worden of dat zal worden verleend; genoemd naar de gevaarlijke reis die de Griekse held Odysseus maakte