De rubriek Zap in NRC gaat vandaag over Goedemorgen Nederland. Dat programma had Balie-baas Yoeri Albrecht uitgenodigd voor een reactie op de nieuwe documentaire over Theo van Gogh. NRC introduceert Aalbrecht als ‘Van Gogh-versteher’, en dat is niet aardig. Het woord versteher kennen we in onze taal vooral van de samenstelling Poetinversteher, waarmee dubieuze mensen worden bedoeld die het handelen van Poetin duiden en vaak ook goedpraten. Maar goed, de auteur van Zap presenteert zich verderop in de rubriek dan weer wel als oude Gen Z’er die ‘vermoedelijk een van de voortrekkers van vertrut Nederland (mea culpa)’ is. Aalbrecht wordt vervolgens geciteerd:
De tijden zijn enorm veranderd. Vertrut, zou ik zeggen. Ik zou bijna zeggen, met een heel chic woord: een soort hervictorianisering van de tijd. We zijn preuts geworden.
Het woord hervictorianisering is nieuw en verwijst naar het Victoriaanse tijdperk, dé periode in het recente verleden die bekendstaat als preuts en schijnheilig.
Victorianisering – zonder het voorvoegsel her- – zouden we ook hebben begrepen, maar door her- legt hervictorianisering wel wat meer de nadruk op de terugkeer van dat nare tijdperk. Goed woord dus.
Definitie
hervictorianisering (de, -g.mv.) terugkeer naar de preutsheid en de kwezelarij die tijdens het Victoriaanse tijdperk hoogtij vierden, synoniem verpreutsing
Kwindt
Tot nu toe heette Yoeri Albrecht – heeft ie zijn naam vernederlandst?
G. van der Zwaag
preutsheid goede term (een feit, volgens mij). Men was inderdaad preuts.
kwezelarij foute term (geen feit, maar een mening, volgens mij). Men kan nu achteraf vinden, dat die mensen vroeger schijnheilig(er) waren dan nu.
Theo de Boo
Als synoniem wordt ‘verpreutsing’ genoemd, maar ‘herverpreutsing’ zou logischer zijn.
Rian
Maar wat was er precies ‘naar’ aan het Victoriaanse tijdperk? En is het truttig om preuts te zijn? Trouwens, wat hebben ‘truttig’ en ‘Victoriaans’ met elkaar te maken?
Hendrik Paternoster
Wordt het woord versteher in het Nederlands dan uitegsproken zoals in het Duits?
Hendrik Paternoster
Jammer dat men weer een vreemd woord in het Nederlands laat binnensluipen, terwijl er toch een perfect alternatief voor is: verstaander.
Willen jullie het volgende woord ook opnemen als nieuw woord?
Taalkraker, m. (-s), woord dat vanuit een andere taal door massaal gebruik een taal
binnendringt, terwijl er een volwaardig alternatief voor bestaat.
Bert
Ik heb de indruk dat de victoriaanse geest is blijven overleven en via internet weer opkomt als “verboden woorden” en “verboden lichaamsdelen”, vooral door de grote invloed van Amerikaanse bedrijven. Het geheimzinnig-doen over nieuwtjes en foto’s houdt nieuwsgierige kijkers langer tevergeefs op websites vast en brengt zo meer geld op.
E. vd Veur
Is dit niet waar de Engelsen zo naar streven?