Elma Drayer voorspelt vandaag in haar column in De Volkskrant dat links Nederland een nieuwe ‘lievelingsvijand’ krijgt: Femke Halsema. De verse Amsterdamse burgemeester neemt namelijk afstand van het beleid van haar voorganger, Jozias van Aartsen. Die zag er geen been in banden aan te knopen met salafistische moskeeën, maar de nieuwe burgermoeder wijst zo’n relatie met de ultraorthodoxie juist af. ‘Lekker links’, dacht Drayer nog, maar…
Verkeerd gedacht. De ene nierenproever maakte de burgemeester uit voor ‘rioolrechts’, de andere voor ‘reactionair’. En Clarice Gargard, nota bene columniste bij het liberale avondblad, liet per ommegaande weten dat zij Van Aartsen ‘progressiever en bedachtzamer’ vond.
Rioolrechts duikt sinds februari 2010 op Twitter op, maar in de gewone media hebben we het woord slechts één keer eerder aangetroffen: in een interview met iemand die van leer trekt tegen zowel ‘de blanke elite’ als ‘de allochtone elite die geen begrip en gevoel heeft voor de steeds groter wordende groep hoogopgeleide moslims’:
Hun idealen kunnen ze niet verwoorden noch snappen, omdat zij te conformistisch en te braaf aan de ketting lopen van de rioolrechtse status quo. (NRC, 25-8-2014)
Rioolrechts is een van de vele relatief nieuwe samenstellingen met links en rechts die opduiken in het gepolariseerde maatschappelijke debat, waarin ook bloggers en twitteraars luidruchtig een rol hebben opgeëist. Andere voorbeelden zijn bruinrechts en deuglinks, braaflinks en foutrechts, boosrechts en laflinks, wegkijklinks en haatrechts, domrechts en babbellinks, knuffellinks en guurrechts, platrechts en elitelinks.
In de taalrubriek in Trouw werden zulke politieke typeringen vorig jaar gekarakteriseerd als emotiewoorden:
Typerend is dat al deze woorden een associatie leggen met een handeling (babbelen, wegkijken), eigenschap (laf of dom, en bruin als metafoor voor fascistisch) of hoedanigheid (elite), die de basis vormt voor het disrespect, de afkeuring of minachting die deze woorden tot uitdrukking brengen. Stuk voor stuk hebben deze samenstellingen een sterke gevoelslading, het zijn emotiewoorden.
Het eerste woorddeel van rioolrechts associeer je gemakkelijk met smerigheid en ratten. Het op zichzelf fraai allitererende woord rioolrechts is daarom een dehumaniserende term voor mensen die een rechtse, d.w.z. conservatieve, (neo)liberale of zelfs fascistische mening (zouden) hebben of althans die een mening hebben die afwijkt van die van de gebruiker van dit woord.
De al eerder aangehaalde taalrubriek in Trouw wees erop dat zulke emotiewoorden improductief zijn:
Zoals emoties elke zakelijke discussie vertroebelen, zo zijn ook emotiewoorden bepaald niet bevorderlijk voor het feitelijk te voeren debat tussen links en rechts over onderwijs, zorg, defensie en dergelijke politieke thema’s die ertoe doen.
Hoe improductief rioolrechts ook is, het woord is inmiddels al wel zo courant op internet, dat het als serieuze kandidaat voor het woordenboek niet te negeren valt.
Definitie
rioolrechts (bn.) in politiek opzicht weerzinwekkend rechts
Geef een reactie