Volgens de Dikke Van Dale is een breekal een wild, onbezonnen persoon, die alles breekt wat hem of haar in handen komt. Bij het lezen van zo’n archaïsch, misschien wel bijna verdwenen woord ben je al snel geneigd te denken aan een onhandig kind, maar in oudere edities van het woordenboek wordt duidelijk dat we bijvoorbeeld moeten denken aan een ‘dienstmeisje dat alles breekt wat (…) haar in handen komt’. Zo’n omschrijving klinkt alsof een kribbige dienstmeisjesbazin ze geschreven heeft.
Iets verderop in datzelfde oude woordenboek staat het trefwoord breeksch. Breeks zouden wij nu schrijven. Dit verdwijnwoord werd omschreven als ‘door onhandigheid veel brekende’ en in een voorbeeld is daar weer dat vermaledijde dienstmeisje: ‘een breeksche dienstmeid’. Zowel breekal als breeks staat nog altijd in het woordenboek, al zijn deze woorden inmiddels wel uit de omgangstaal verdwenen. Het voorbeeld bij breeks is bovendien aangepast aan de moderne tijd. Er zijn immers geen dienstmeiden meer. Daarom wordt het woord breeks nu toegelicht met een voorbeeld dat ontleend is aan de horeca: ‘een breekse barman’.
Geef een reactie