Sinds de invoering van de videoscheidsrechter in het voetbal, beter bekend als de VAR (video assistant referee), is er gedoe rond de zogeheten VAR-lijn. Dat is de denkbeeldige lijn die, zodra de vraag rijst of een voetballer al dan niet buitenspel staat, door de videoscheidsrechter getrokken wordt op de plaats waar hij zich op het veld bevindt wanneer de bal naar hem toegespeeld wordt. Maar ja, waar trek je die VAR-lijn? Op de plaats waar de punt van zijn voorste schoen zich bevindt of bijvoorbeeld op de plaats waar op dat moment zijn rechterschouder is?
Trouw schrijft vandaag over die omstreden VAR-lijn naar aanleiding van een opmerking van emeritus-hoogleraar Gerard Sierksma. Sieksma vindt dat die lijn zou moeten worden vervangen door een zone, een grijze zone (op de NOS had hij het over een gedoogzone of een tolerantiegebied) van enige tientallen centimeters:
Sierksma stoort zich al tijden aan de zogenaamde ‘dokterbibberlijn’, die volgens hem millimetergeneuzel in de hand werkt. Een afgesproken grijs gebied moet uitkomst bieden voor de zo bekritiseerde VAR. Zie het als een soort foutmarge. Want hoe ingenieus de software met lijntechnologie ook is, er zal altijd een bepaalde mate van onzekerheid blijven bestaan. (Trouw)
Het splinternieuwe woord dokterbibberlijn verwijst naar het populaire gezelschapsspel Dokter Bibber, dat eerder in de schaatssport al inspireerde tot de vorming van het woord dokterbibberregel, de onofficiële benaming voor de ‘regel volgens welke rijders niet (of hooguit eenmaal) met hun schaats over de middenstreep op het rechte eind mogen gaan’ (Van Dale). In het geval van dokterbibberlijn is de omschrijving eenvoudiger. Het woord verwijst naar (en is dus in feite synoniem met) VAR-lijn, beschouwd als een lijn die niet exact te trekken valt en daarom met een zekere marge eromheen moet worden geïnterpreteerd.
Definitie
dokterbibberlijn (de, -en) VAR-lijn, beschouwd als een denkbeeldige lijn over het voetbalveld waarvan niet op de millimeter nauwkeurig kan worden bepaald of hij al dan niet overschreden wordt en die bij de bepaling van buitenspel daarom met een zekere marge moet worden geïnterpreteerd, genoemd naar het gezelschapsspel Dokter Bibber
VAR-lijn (de, -en) bij de bepaling van buitenspel gehanteerde denkbeeldige lijn die getrokken wordt op de plaats waar een voetballer zich op het veld bevindt wanneer de bal naar hem toegespeeld wordt
Erik
“De lijn” is vrouwelijk, dus er kan niet worden bepaald of ZE al dan niet overschreden wordt.
Ton den Boon
Volgens het woordenboek is lijn een v(m)-woord. In België wordt vaak met ze naar zulke woorden verwezen, maar in Nederland ook vaak met hij.
Tineke Van der Valk
Hé dat is vreemd, ik dacht dat ‘Dokterbibberlijn’ betekende: lijn waar de aanvaller niet overheen mag, omdat dan de alarmbel meteen afgaat. Technisch gesproken staat de aanvaller daar namelijk buitenspel, vroeger gaf alleen de grensrechter hier uitsluitsel over, nu is er een technologische interpretatie bijgekomen, mede gehanteerd door de VAR. Volgens mij gaat het ‘bibber’-gedeelte niet over de multi-interpreteerbaarheid van de lijn. Wel is er discussie of de strakke lijn ook strak gehandhaafd moet worden, of dat je in dat geval de sjeu uit het voetbal haalt.
Pieter
Waarom noemen we dit soort buitenspellijn, de VAR-lijn(-met-marge) en dergelijke in het algemeen niet een varilijn? Bijvoorbeeld:
varilijn (de, -en): bij sporten gehanteerde vaste of beweeglijke, werkelijke of denkbeeldige lijn op het speelveld die een speler niet mag overschrijden maar waarvan de plaats of overschrijding met een zekere marge kan worden geïnterpreteerd of waarvan aanraking of overschrijding tot zekere onbeduidende mate kan worden toegestaan
Het voorvoegsel “vari” herinnert eraan dat de betreffende lijn een marge heeft en/of zich op meerdere plaatsen kan bevinden (bijvoorbeeld met een persoon meebewegend), en geeft een knipoog terug naar de VAR-lijn(-met-marge) waardoor de term mede geïnspireerd is.
Bijvoorbeeld in voetbal en rugby is de buitenspellijn een varilijn. Als bovendien een breedtemarge wordt gehanteerd, bepaalt de variregel hoe breed de lijn dan wordt geïnterpreteerd, bijvoorbeeld tot 30 centimeter in een bepaalde richting of tot andere onbeduidende mate.
Ook buiten de sport kunnen we een bepaalde grens een varilijn noemen als lijntechnologie, interpretaties of emoties ruimte laten voor interpretatie. Al zou ik ervoor pleiten die marge zo klein mogelijk te houden.
Hil d'Haese
Helemaal gewonnen voor de ‘dokterbibberlijn’. Het nieuwe woord is een veel leukere en toch ook duidelijke variant van de officiële ‘VAR-lijn’. Wat mij betreft, mogen er wel vaker speelse woorden in onze taal worden opgenomen. We maken ons er al te vaak bijzonder makkelijk van af met afkortingen of Engelse synoniemen. Waar blijven onze inventiviteit en creativiteit?