westeloosheid

In NRC Handelsblad schrijft filosoof Haroon Sheikh vandaag over westeloosheid:

Die term duidt op een wereld waar westerse landen en hun principes van democratie en rechtstaat niet meer de dienst uitmaken.

Westeloosheid – de spellingchecker wil er ironisch genoeg automatisch wetteloosheid van maken – is een vertaling van de Engelse term westlessness, die als titel diende van de jaarlijkse veiligheidsconferentie in München (MSC: Munich Security Conference). Uit dat rapport – we hebben het er even bij gepakt – zou je kunnen opmaken dat westeloosheid ongeveer gelijkstaat aan het ontbreken van de liberale democratie.

Als we Haroon Sheikh goed interpreteren, is hij geen fan van de westeloosheid, want hij wijst diplomatie aan als een mogelijkheid voor Europa om te ontkomen aan een ‘westeloze orde’.

Of Europa ertoe in staat is een relevante Europese diplomatie te ontwikkelen, is echter een vraag die de auteur niet beantwoordt. Het valt daarom te vrezen dat de wereld – ook het van oudsher beschaafde Westen – moet voorsorteren op een situatie waarin westeloosheid heerst.

Definitie

westeloosheid (de, g.mv.) geopolitieke toestand die gekenmerkt wordt doordat het Westen daar geen dominante politieke, diplomatieke, militaire en economische rol meer in speelt, vertaling van Engels westlessness

Update: Er zijn twee typen lezersreacties op de omschrijving van westeloosheid. Sommige reacties gaan over het woord ‘meer’, dat zou getuigen van eurocentrisme. Inderdaad, maar het is nu eenmaal een gegeven dat westerse landen (Spanje, de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, Engeland, Amerika) de afgelopen vijf eeuwen geopolitiek gezien dominant zijn geweest. Nu de ‘macht’ zich verplaatst naar andere landen, waaronder China, is er geen sprake ‘meer’ van zo’n vorm van dominantie. Een andere kritiekpunt op de definitie is dat de definitie geen oorzaak noemt: de westeloosheid zou het gevolg zijn van nationalisme (‘America first!’ enzo). Dat zal inderdaad een van de oorzaken van de westeloosheid zijn, maar de groeiende economische macht van niet-westerse landen (China) en de groeiende militaire invloed van niet-westerse landen (China, Iran) zijn eveneens oorzaken van de gesignaleerde westeloosheid. Een toevoeging aan de definitie van een specifieke oorzaak van de westeloosheid, bv. ‘geopolitieke toestand die gekenmerkt wordt doordat het Westen daar geen dominante politieke, diplomatieke, militaire en economische rol meer in speelt, als gevolg van nationalisme en isolationisme’ zou de definitie te beperkt maken.