In zijn natuurdagboek in Trouw schrijft Koos Dijksterhuis vandaag over wantsen:
Een wants kan bladeren openbijten of -prikken en er sapjes uit slurpen. Een wants kan andere kleine dieren opeten, en anders wel hun larven of eitjes. De ene soort wants is vegetarisch, de andere carnivoor. Sommige soorten eten van beide walletjes mee. Die zou je biculinair kunnen noemen. Soms jagen alleen de wantsenvrouwtjes op insecten, omdat ze eiwitten nodig hebben om eitjes te maken. Mannetjes kunnen volstaan met groenvoer.
Biculinair is een splinternieuw woord in het Nederlands, dat gevormd lijkt te zijn met een knipoog naar woorden als bicultureel. Het woord betekent in feite gewoon omnivoor.
Omnivoor betekent letterlijk allesetend (omni = alles; vorare = eten), wat in de praktijk niet wil zeggen dat omnivore wezens letterlijk alles eten, maar dat ze voedsel van dierlijke oorsprong én plantaardig voedsel eten. Als wantsen zowel vlees als planten eten, zou je ze in de oude vertrouwde terminologie dan ook omschrijven als omnivoren.
Omnivoor gebruik je doorgaans voor dieren, maar niet voor mensen. Het woord culinair daarentegen heeft eigenlijk alleen betrekking op voedsel van en voor mensen: het is een afleiding van het Latijnse woord voor keuken (culina), de plek waar mensen hun voedsel bereiden. Voor zover bekend bereiden dieren hun voedsel niet, waardoor het woord culinair dus ook eigenlijk niet van toepassing op hen is. Wie het woord culinair – of een afleiding daarmee, zoals biculinair, monoculinair of multiculinair – toch gebruikt in verband met dieren, stelt dieren antropomorf voor óf schertst. In het geval van de omnivore wantsen heeft het gebruik van biculinair een humoristisch effect.
Wat het woord biculinair vooral duidelijk maakt, is dat er een lacune in onze woordenschat is voor ‘allesetende’ mensen. Als je die niet omnivoor noemt (omdat die term traditioneel voorbehouden is aan dieren), hoe noem je ze dan wel? Biculinair!
Definitie
biculinair (bijvoeglijk naamwoord) zowel voedsel van dierlijke als plantaardige oorsprong etend, synoniem omnivoor
Geef een reactie