Sommige woorden willen zich maar niet losmaken van de bedenker ervan. Zoals gast-aan-tafelsyndroom. Columnist Stephan Sanders introduceerde het op 8 januari 2000 in zijn Volkskrant-column na een anekdote te hebben verteld. Hij vatte de betekenis van dat woord destijds samen als:
Alles wat goed en mooi en roerend is, is Surinaams of Antilliaans. En de rest is te wijten aan die klote-Hollanders.
Vandaag vertelt Sanders in NRC Handelsblad opnieuw een anekdote:
Vijfendertig jaar geleden liep ik met een vriend ver na middernacht aangeschoten over straat. Hij donker, Surinaams, een paar jaar wonend in Nederland. Ik speelde mijzelf. Ik begon te lallen en te zingen, en hij zei geschrokken: „Stop daarmee. Wij vallen toch al zo op.”
Ik was niet bekend met dit gast-aan-tafel-syndroom, omdat ik in Nederland geboren ben. De vriend wist wat Surinaams-zijn betekende, en zwart-zijn, zoals voorgeleefd door zijn ouders. Ik stond perplex, want ik had nooit bedacht dat het bij dronkenmansjool ook om kleur ging.
Gast-aan-tafelsyndroom heeft in de NRC-column ogenschijnlijk een andere betekenis dan in de 21 jaar oude Volkskrant-column. Het woord lijkt te verwijzen naar de toestand dat je je ergens ‘te gast’ voelt en je je daarom min of meer verplicht voelt je netjes te gedragen.
Omdat gast-aan-tafelsyndroom zo’n onbekend woord is, kan de betekenis ervan nog naar believen ingevuld worden. Het woord verwijst overigens naar de collectebusjes van de Stichting ‘Gast aan Tafel’ (van Novi) die in de jaren zestig en zeventig in veel huishoudens op de ontbijt- en lunchtafel stond: Als je als kind bij het ochtend- of middagmaal een ‘boterham met tevredenheid’ (zonder beleg) had gegeten, mocht je het voor het beleg uitgespaarde dubbeltje of kwartje in het collectebusje voor de ‘gast aan tafel’ stoppen.
Definitie
gast-aan-tafelsyndroom (het) ongemakkelijk gevoel van iemand die ervaart dat hij ergens (in een land) te gast is en zich uit hoofde daarvan netjes dient te gedragen
Geef een reactie