accelerationisme

Een paar jaar geleden lazen we in NRC Handelsblad een essay over Fight Club, een film uit 1999 waarin – de titel zegt het al – geweld niet wordt geschuwd. In dat essay maakte de Nederlandse krantenlezer voor het eerst kennis met het woord accelerationist: Fightclubbers kunnen zich namelijk

geen andere toekomst voorstellen dan totale destructie in een wereld die antikapitalisme subiet tot handelswaar maakt, met bedrukte T-shirts en al. Hoe ontsnap je aan zoiets? Door een nieuwe wereldorde te prediken die bij toverslag ontstaat als de oude met grof geweld is vernietigd – een idee dat IS, linkse accelerationisten en alt-right verbindt.

Een maand later konden we kennismaken met het woord accelerationisme in een NRC-artikel over

een groeiende groep jonge, linkse schrijvers die de laatste jaren breekt met oude linkse dogma’s en dromen over, nou ja, nogal suffe dingen als volledige werkgelegenheid. Integendeel: ze eisen zoiets als volledige werkloosheid. Volgens die theorie, soms aangeduid als ‘accelerationisme‘, moet technologie niet gevreesd en afgewezen worden, maar juist aangewend om doelen die voorheen utopisch waren te bereiken. Zoals een wereld waarin loonarbeid onnodig is en de machines voor ons werken.

Het leek allemaal een beetje een ver-weg-show, maar vandaag is accelartionisme voorpaginanieuws. De NCTV waarschuwt namelijk voor terreurdreiging van accelerationisten in ons land:

Met name de populariteit van het ’accelerationisme’ baart zorgen, zegt NCTV-hoofd Pieter-Jaap Aalbersberg. Het gaat om een ideologie die vooral floreert op veelal besloten sociale mediaplatforms.

Het blijkt te gaan om dreiging van zowel extreemlinks als extreemrechts, die elkaar blijkbaar gevonden hebben in het accelerationisme. Het woord blijkt een vertaling te zijn uit het Engels, waarin accelerationism in 2010 door schrijver Benjamin Noys gemunt is in zijn boek The Persistence of the Negative. Het woord heeft later bij andere auteurs een andere invulling gekregen en als we het goed begrijpen willen accelerationisten een slechte situatie (bv. het kapitalisme, maar bv. ook de coronacrisis) verergeren om zo het beoogde doel (de heilstaat, die bij verschillende accelerationisten er verschillend uitziet) eerder te bereiken.

Definitie

accelerationisme (het, g.mv.) sociaal-politieke theorie van zowel extreemlinkse als extreemrechtse activisten die grofweg inhoudt dat sociale misstanden verergerd en sociale onlusten aangewakkerd moeten worden om de samenleving grondig te kunnen veranderen