Palmyra, Syrië, december 2006: ook in de woestijn kan de winter ijskoud zijn, maar toen was er letterlijk geen vuiltje aan de straalblauwe lucht. Kamelendrijvers boden de weinige toeristen die er waren hun kamelen aan voor een ritje door de zuilenstraten van Palmyra en zilverhandelaars probeerden voor een habbekrats zilveren kralenkettingen te slijten. Er was cola te koop, en er waren dadels, heel veel dadels. Geen wonder, want de Arabische naam van het Romeinse Palmyra luidt Tadmur, en, zo vertelde de Iraanse vriendin die tevens als gids fungeerde, dat betekende letterlijk dadelpalm of dadel. Natuurlijk waren er in Palmyra overweldigend veel bezienswaardigheden uit de tijd van het oude Rome: nooit eerder zagen we het Romeinse Rijk van zo nabij.
Palmyra was er al 2000 jaar en het zag ernaar uit dat Palmyra ook de komende 2000 jaar wel zou blijven bestaan. Maar afgelopen weekend stonden de barbaren van de Islamitische Staat aan de poorten van Palmyra en overal ter wereld vreesden archeologen dat Palmyra hetzelfde lot beschoren zou zijn als Nineve nabij Mosoel: met dynamiet opgeblazen worden. Vandaag schrijft de Belgische krant Het Laatste Nieuws echter dat plaatselijke monumentenmannen druk bezig zijn de historische schatten van Palmyra in veiligheid te brengen. Het Laatste Nieuws heeft het trouwens niet over monumentenmannen (een woord dat je hier en daar op internet aantreft), maar over monuments men. Die Engelse term geeft meteen ook de herkomst van ons woord monumentenman aan.
Monuments men is van oorsprong de titel van een film uit 2014 over een groep militairen – in het burgerlijk leven werkzaam als museumdirecteur, curator of kunsthistoricus – die in de Tweede Wereldoorlog als taak hadden kunstwerken uit de klauwen van de nazi’s te redden en terug te bezorgen bij hun oorspronkelijke eigenaars. De soldaten noemden zichzelf de Monuments Men en ze slaagden erin zelfs kunstwerken achter de vijandelijke grenzen in veiligheid te brengen.
Hopelijk lukt dat de monumentenmannen in Palmyra ook. Voor de beschavingsgeschiedenis van het Midden-Oosten zijn zij in elk geval stuk voor stuk meer waard dan al die religieuze dwaallichten van IS bij elkaar.
Geef een reactie