Een van de leukste rubrieken in de Volkskrant anno nu is het maandagse interview met een honderdjarige. Vandaag wordt er verslag gedaan van een 100-jarige Brabantse, die zich herinnert dat haar ouders voor het slapengaan een ‘rozenoetje’ baden. Het woord staat in de krant alsof het doodnormaal is, maar op internet is het welgeteld eenmaal te vinden. Het woord verdient dus enige toelichting.
Spreek je rozenoetje hardop uit, dan klinkt het als rozenhoedje – en dat is wel een courant woord. Het rozenhoedje is het rooms-katholieke gebedsformulier bestaande uit een credo, een onzevader, drie weesgegroetjes en een klein gloria, gevolgd door vijfmaal een reeks van tien weesgegroetjes, een onzevader en een klein gloria, waarbij over een heilsfeit wordt nagedacht. Anders gezegd: rozenoetje is dus een dialectisch-fonetische variant van rozenhoedje.
Definitie
rozenoetje (het, -s) (regionaal) rozenhoedje
Casper de Weerd
Bijzonder. Las het ook (online in RSS), maar dacht dat de dame de gebedskring anders definieerde. Checkte daarom de online versie. Mevrouw beperkte zich inderdaad tot tien weesgegroetjes (eenmaal), maar nu luidt de tekst:
“Voor het slapengaan deden ze met elkaar een rozenhoedje – tien weesgegroetjes achter elkaar opzeggen. O, wat waren ze gelovig in die tijd.’”
Betty Koster
In mijn jeugd was er ook ‘s avonds het rozenhoedje. Op de knieën op een kokosmat kon het lang duren hoewel de Weesgegroetjes razendsnel eerden gebeden, nauwelijks verstaanbaar soms.
Mooi dit zo weer terug te lezen bij onze Taal.
Dineke Schaaphok
Vandaag nog even het interview met de 100-jarige gelezen. Mijn favoriete interview op de maandag. Wat een mooie levenswijsheid wordt hier wekelijks verhaald.
Ik struikelde over het woord rozenoetje. Had ik dat nu altijd fout gehoord? Ik dacht dat het rozenhoedje was. Hoe zou ik het spellen bij het dictee?
De zoektocht op internet bracht mij bij Ton den Boom, heer en meester van de taal.
Fijn zo’n heldere uitleg! Dank.
Danny
Een rozenoetje (rozenhoedje) is een kortere versie van de rozenkrans.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Rozenkrans.
Een rozenkrans is 3x een rozenhoedje.
Wim Cozijn
In de beschrijving staat meer de definitie van de rozenkrans.
Marjolijn Persoon
L.S.
Volgens mij is het precies het omgekeerde. Spreekt men rozenhoedje snel hardop uit, dan klinkt het als rozenoetje. Niet andersom.
Jan van Osch
In onze regio (Venray e.o.) wordt (werd) het “rozenkrans bidden” genoemd.
Met de rozenkrans in de hand van de voorbidder als geleide om de telling van de weesgegroetjes bij te houden.
Slotopmerking: Ik zou het geen -formulier willen noemen, maar eerder een -formule!
Jaap
Is ‘rozenoetje’ dan wel een woord? Of heeft de interviewer het uitgesproken woord ‘rozenhoedje’ dan verkeerd opgetekend? Net als degene die het woord op internet heeft gezet.
Lutgart Van den Bergh
Mijn zeer gelovige grootouders uit het Brusselse gebruikte het woord voor het bidden van de rozenkrans elke avond. Ik herinner me dat heel levendig, want als ik daar als kind met vakantie was, moest ik wel meedoen.
Emma
In dit geval is het een kwestie van luiheid van de redacteur. Die heeft het gewoon niet gegoogeld. Daar was op zich alle tijd voor, want zulke interviews worden ruim van tevoren afgenomen en moeten uitvoerig geredigeerd worden.
P.J. van Hal
Kijk voor de verandering eens op b.v. wikipedia bij “Rozenkrans”. Dan vindt u een m.i. toch wat betere (aanvullende) omschrijving dan nu gegeven wordt
Zonde (!?) van het niet verwijzen naar de rozenkrans.
M.J. Blom
En een rozenkrans is een gebedssnoer waarop je een richtlijn had hoever je was gekomen. Wij baden het elke avond na de maaltijd en daar was niet aan te ontkomen. Een rozenhoedje was een keer de rozenkrans bidden. Bad men drie keer een rozenhoedje na elkaar dan had men de rozenkrans gebeden.
Detail: Voor men aan een nieuwe reeks weesgegroeten begon bad men een van de geheimen van het geloof. De blijde, de droevige en de glorievolle geheimen.
Piet Van Lieshout
Het rozenhoedje werd gebeden met een rozenkrans, een soort kralenketting die de volgorde van de gebeden aangaf. Er zitten dus vijf maal tien kralen op die de tien weesgegroeten aangeven en die van elkaar gescheiden worden door losse kralen die de andere gebeden aangeven. “waarbij over een heilsfeit wordt nagedacht” Dit verdient mijns inziens een verduidelijking. Men kon kiezen uit drie varianten, als ik me goed herinner waren dat “geheimen”, de droevige geheimen, de blije geheimen en de wonderbaarlijke geheimen. Er waren van ieder vijf en die werden tussen de tien weesgegroeten opgezegd.
Harry Kandelaars
Wat is het verschil tussen een rozenhoedje bidden en de rozenkrans bidden?
Wanneer je één keer het gebedssnoer bidt, dan heb je een rozenhoedje gebeden.
Dat bestaat uit het kruisteken, de geloofsbelijdenis, 3 Weesgegroetjes en 5 tientjes van telkens een Onze Vader, 10 Weesgegroetjes en het Eer aan de Vader. Bij elk tientje kan je mediteren over een mysterie van de rozenkrans. Afsluiten doe je met het kruisteken.
Om de rozenkrans te bidden, ga je 4 keer het gebedssnoer rond. Je hebt dan gemediteerd over alle 20 mysteries van de rozenkrans.
Ook mijn ouders baden vroeger iedere avond als avondgebed een rozenhoedje voor het slapen gaan.
Gé van Gasteren
In het Limburgse was het ’s avonds samen bidden van de rozenkrans gebruikelijk tot misschien 1950. Tegenwoordig zou men het een meditatie-oefening noemen na een dag van hard werken.
Ik denk dat de h-loze uitspraak van ‘rozenhoedje’ ontstaan is, doordat men het verband met een hoedje niet meer zag en de klemtoon naar de ‘oe’ verschoven was: het woord in de betekenis van ‘gebed’ was een eigen leven gaan leiden.
De oorsprong schijnt te liggen in een krans, een hoofdtooi, gemaakt van rozen – in zijn vorm enigszins lijkend op het gebedssnoer, waarbij de kralen het pendant waren van rozen.
Een afbeelding uit het internet:
https://i.etsystatic.com/6972338/r/il/09029e/2631737533/il_570xN.2631737533_oud9.jpg
Gé van Gasteren
Oeps, die afbeelding “kan niet worden geladen”. Dan maar een andere geprobeerd:
https://img0.etsystatic.com/000/0/6610939/il_fullxfull.334950140.jpg
Kersten van den Berg
Bij ons thuis heette 1x het `gebedssnoer` bidden een rozenhoedje en dat 3x achtereen doen een rozenkrans.
Wat ik mij nu pas afvraag: was dat taalonderscheid huistaal of algemeen gangbaar.