supremacist

Supremacisten – zo luidt vandaag de kop van de column van Hassan Bahara in de Volkskrant. Hij was vorige week op weblog GeenStijl namelijk uitgemaakt voor een ‘Marokkaan die achter iedere kliko een witte supremacist vreest’ en daar rekent hij in zijn column geestig mee af: ‘Qua enge ideeën kunnen GeenStijl en ik elkaar inmiddels de hand schudden’, schrijft hij. Wat blijkt? Bahara betrapt zichzélf er namelijk op zelf een supremacist te zijn.

De afgelopen maanden stond het woord supremacist al diverse keren in de krant, namelijk als element van de Engelstalige combinatie white supremacist. Daarmee wordt – onder meer in de recente berichtgeving over de Black Lives Matter-beweging in Amerika – een blanke racist bedoeld.

In het Engels is een supremacist in het algemeen iemand die beweert dat de ene groep superieur is ten opzichte van een andere. Een male supremacist is een (mannelijke) seksist en een white supremacist is dus een blanke racist.

In zijn column heeft Bahara de toevoeging ‘white’ niet nodig. Hij gebruikt supremacist zonder adjectief in de pregnante betekenis racist. Bahara schrijft dat hij – ook al is hij van origine Marokkaans – een supremacist is: geen blanke man, maar wel iemand die de blanke normen en vooroordelen heeft overgenomen. Hij schrijft: ‘Witte scholen, witte buurten – in mijn hoofd staat het garant voor hoge kwaliteit. Dat krijg ik mijn hele leven bevestigd in kranten.’ Ook Bahara zocht daarom, toen hij vader geworden was, onbewust naar ‘witte kinderopvang’. En getuige zijn column voelt hij zich daar nu ongemakkelijk over, al weet hij zijn racisme om te buigen ‘naar een acceptabel verhaal’.

Supremacist zal de komende tijd vast en zeker courant worden: het onderwerp leeft en supremacist is in de praktijk alleen al door de onbekendheid van het woord een fijn eufemisme voor het onaangename begrip (blanke) racist.

Nemen we supremacist gemakkelijk over uit het Engels, supremacy – waarvan het woord is afgeleid – oogt als een vreemder woord en burgert daarom minder gemakkelijk in als leenwoord.

Geen nood, de suprematiegedachte of –leer heet in het Frans suprémacisme, en dát woord laat zich wel gemakkelijk lenen. Als we supremacist definitief overnemen uit het Engels, is het aannemelijk dat in het kielzog daarvan supremacisme wordt overgenomen uit het Frans.

Ten slotte, supremacist verschilt slechts een letter van een andere persoonsnaam: suprematist. Dat is een kunstenaar die werkt in de stijl van het suprematisme, stijlrichting in de abstracte kunst van de Sovjet-Unie in de jaren 1913-1920, die vooral met geometrische vormen werkt. Malevitsj was zo’n suprematist, iemand die overigens wel vaak zwart afzette tegen wit.