Vandaag is het 533 jaar geleden dat Maarten Luther (1483-1546) werd geboren, de kerkhervormer die met zijn Bijbelvertaling de Duitse woordenschat sterk beïnvloed heeft. In zijn Luther Bibel (1545) introduceerde hij onder meer het werkwoord (sich) erinnern: ‘(zich) weer te binnen brengen’. Zonder die taalvondst zouden wij ons Luther niet herinneren, althans niet in deze bewoordingen, want (zich) herinneren, dat in onze taal in 1599 voor het eerst werd gebruikt, is een vertaling uit het Duits.
Herinneren wordt overgankelijk gebruikt (‘ik wil u aan die belofte/aan dat voorval herinneren’), maar ook wederkerend (‘ik herinner me hem nog goed’). De betekenissen van zich herinneren lopen uiteen van ‘zich weer voor de geest halen’ via ‘nog in het geheugen hebben’ tot ‘gedenken’. Vooral in die laatste betekenis wordt zich herinneren in toenemende mate zonder zich gebruikt. Dat begon in overlijdensberichten, waarin een frase als ‘we herinneren ons hem als een getalenteerd man’ zomaar verhaspeld kon worden tot ‘we herinneren hem als een …’. Zou die ontwikkeling nog te stoppen zijn?
Geef een reactie