Vandaag verandert uw wereldbeeld compleet, althans als u de Volkskrant of het Nederlands Dagblad leest. Beide kranten schrijven vandaag namelijk over de overstap van sommige Amerikaanse scholen op nieuwe wereldkaarten. Geen wereldkaarten die gebaseerd zijn op de aloude mercatorprojectie, maar kaarten die gemaakt zijn volgens de gall-petersprojectie.
Net als de mercatorprojectie is de gall-petersprojectie een tweedimensionale projectie van de globe met als resultaat een cartografische afbeelding waarbij de lengte- en de breedtegraden als rechte lijnen zijn getekend. Echter, ‘je kunt een bol oppervlak nooit zonder vertekeningen op een plat vlak overzetten,’ aldus een geciteerde cartografieconservator in de Volkskrant. Die vertekening is vaak afgestemd op het doel van de kaart: ‘De oude mercatorprojectie, in 1569 gepubliceerd door de Vlaamse kaartenmaker Gerard Mercator, was erop ingericht om zeeroutes naar de koloniën als rechte lijnen te kunnen tekenen.’
In tegenstelling tot de mercatorprojectie, die genoemd is naar één persoon, is de gall-petersprojectie genoemd naar twee personen: de Schotse geestelijke én astronoom James Gall (1808-1895), die de oppervlaktegetrouwe cilinderprojectie in 1855 introduceerde, en de Duitse cartograaf Arno Peters (1916-2002), die dezelfde cilinderprojectie in 1967 ‘ontdekte’ en hardnekkig als zijn eigen idee presenteerde. Bij deze cilinderprojectie is de vervorming veel kleiner dan bij de mercatorprojectie en als resultaat daarvan blijkt dat Afrika veel groter is dan Groenland, terwijl Groenland bij de mercatorprojectie ongeveer even groot lijkt als Afrika. De Unesco heeft de gall-petersprojectie jaren geleden al omarmd, maar merkwaardig genoeg is de naam gall-petersprojectie de afgelopen decennia nooit in het nieuws geweest.
Vandaag dus wel. De kranten schrijven gall-petersprojectie overigens met twee hoofdletters. Dat is echter nergens voor nodig. Net als mercatorprojectie is gall-petersprojectie een eponiem: een woord dat is afgeleid van of samengesteld met een persoonsnaam. Omdat eponiemen nu eenmaal met kleine letters worden gespeld, zelfs als ze gebaseerd zijn op twee persoonsnamen (vergelijk creutzfeld-jakobsyndroom), geldt dat ook voor gall-petersprojectie.
Geef een reactie