macronisme

Sinds maart van dit jaar spookt het woord macronisme rond in de Nederlandstalige pers. Macronisme is een eponiem, gevormd van de naam van de huidige Franse president Emmanuel Macron, zoals in het verleden bijvoorbeeld gaullisme is gevormd van de naam De Gaulle.

Zo figureert macronisme vandaag in Trouw, in de column van Ephimenco, die het woord niet als een politieke stroming omschrijft, maar eerder als een persoonlijkheidsstoornis. Daarbij wijst hij op het zonnekoninggedrag van Macron. Kijken we naar eerdere vindplaatsen van macronisme, dan valt op dat deze politieke term inderdaad wel érg vaak wordt gebruikt zonder dat ermee verwezen wordt naar een of ander politiek gedachtegoed.

Le vieux Macron
‘Een druppeltje moderniteit in een oceaan van archaïsme’, zo moet Nicolas Sarkozy ooit Macron hebben getypeerd, aldus De Standaard van 11 maart 2017, waarin het woord macronisme zijn Nederlandse debuut maakte ter aanduiding van Macrons ‘economische ideologie’. De bakermat van dat macronisme zou Lyon zijn, dat door macronisten liefkozend Maclab wordt genoemd: het veldlaboratorium van het macronisme. De burgemeester van Lyon, Gérard Coulomb, zou namelijk de grote inspirator van Macron zijn. Onder aanhangers van Macron staat Coulomb dan ook bekend onder zijn koosnaam ‘Le vieux Macron’.

Politieke piketpalen
Om wat inhoudelijks over het macronisme te weten te komen, moeten we uitwijken naar de Franse media. In mei typeerde Le Monde het macronisme als een versmelting van diverse politieke en staatkundige opvattingen: ‘Le macronisme est un syncrétisme. Aussi bien un bonapartisme social qu’un progressisme libéral, aussi bien un dégagisme oligarchique qu’un libéralisme transcendantal.’

Geen sjoege
Mooie woorden, maar je kunt er allerlei kanten mee op. Niettemin bleek De Volkskrant ook al geen sjoege van de betekenis van macronisme te hebben toen dat woord op 7 juni in die krant opdook. Wel interessant is dat De Volkskrant het macronisme in relatie bracht met de gewezen baas van het IMF, u weet wel, die met dat grote libido: ‘Net als Strauss-Kahn is Macron een man met grote intellectuele capaciteiten, economisch liberaal en cultureel vrijzinnig.’

Totale leegte
Een paar dagen later (12 juni) debuteerde macronisme in Het Financieele Dagblad, dat evenmin tot een definitie kwam, maar het zelfbewuste optreden van Macron op de internationale podia (12 juni) kenmerkend leek te vinden voor het macronisme. Op 16 juni noemde NRC Handelsblad de nieuwe politieke stroming in Frankrijk weliswaar macronisme, maar die krant begon er niet eens aan om uit te leggen wat daarmee wordt bedoeld. Ook Trouw weet op 17 juni niet meer inhoud aan het begrip te geven onder de lead ‘Het macronisme overspoelt Frankrijk’.

Haantjesgedrag
Als nieuwsconsument vraag je je langzamerhand af: heeft het macronisme eigenlijk wel inhoud? Is het een politieke richting die zich inspireert op Marx of juist op Locke? Vrij Nederland helpt ons eind juli uit de droom door het echt alleen maar over uiterlijkheden te hebben als het blad schrijft dat Macrons staatssecretaris van milieu ‘in alles staat voor het macronisme: ze is kosmopolitisch, jong, knap, politiek een onbeschreven blad en bovenal: vrouw.’ Vrij Nederland voegt daar nog aan toe: ‘Als er één ding is waar Macron de bijl in wilde zetten, was het de Franse masculiene politieke cultuur waarin haantjesgedrag de norm was.’ Eh, Macron, géén haantjesgedrag?

Let it be. Duidelijk is dat macronisme op dit moment weliswaar een politieke term is, maar dan wel een term waarin zó weinig gedachtegoed schuilgaat, dat hij zich vooralsnog niet laat definiëren.