plofjaar

Uit het oogpunt van woordvorming was 2017 eigenlijk niet zo’n plofjaar. De jaren waarin plof een productief eerste deel van samenstellingen was, liggen alweer een tijd achter ons. Plofkoe, plofoester, plofpaprika, plofpartij, plofprovincie, plofstudent, ploftekening. Al die woorden debuteerden in 2011-2013 in de krant. In dat laatste jaar schreef Lisette Thooft in De Volkskrant: ‘op internet wil ik wel luxe voor weinig geld, en ik hoef niet te weten hoe het is gefabriceerd, als het maar goedkoop is. Dus krijg ik rommel in de maag gesplitst. Het zijn plofpumps. Het is een plofpakje.’

2013 was ook het jaar waarin het woord plofklas zijn entree maakte in onze taal. Op 28 oktober van dat jaar dook het op in de sociale media en twee dagen later, op 30 oktober 2013, maakte het woord zijn debuut in Trouw. D66-parlementariër Paul van Meenen vertelde in een interview: ‘een heel groot onderzoek heeft onlangs aangetoond dat kleinere klassen echt beter zijn. Nu is een achtste van de klassen groter dan 28 leerlingen. Ik noem dat plofklassen’. D66 gebruikte het woord nadien geregeld in verkiezingscampagnes. Vooral op Twitter was het woord in 2015 en 2016 enkele honderden keren te vinden. In 2015 figureerde het woord plofklas(sen) in 48 krantenartikelen en in 2016 in 32. In 2017 nam het aantal plofklassen in de media weer toe.

In 2013 werden maar liefst drie woorden Woord van de Dag: plofcarrière, plofpool en plofkop. Geen van deze samenstellingen werden in 2013 genomineerd voor de verkiezing van het Woord van het Jaar. In het werkdocument voor de Woord van het Jaar-verkiezing in 2013 stond wel … plofklas – als reservewoord in de categorie ‘politiek’. Uiteindelijk deed het woord niet mee, maar we realiseerden ons destijds wel dat we het woord moesten blijven volgen. Omdat we in 2015 en 2016 constateerden dat het woord courant was geworden, namen we het eerder dit jaar op in de onlineversie van de Dikke Van Dale.

Eerlijk gezegd vind ik op basis van de krantenberichten niet dat plofklas 2017 beter typeert dan 2016 of 2015 en ook vind ik niet dat het woord plofklas 2017 samenvat, zoals de verkiezing van het Woordvan2017 ons wil doen geloven. Maar het is wel een woord dat zich al helemaal ingenesteld heeft in het Nederlands. Des te sneuer zijn de reacties van twitteraars van het type: ‘vreemd dat een woord wordt gekozen, dat je het hele jaar nog niet hebt gehoord’. Mensen die zoiets schrijven, lezen geen krant. Of leven onder een steen. Of – hoe heet dat tegenwoordig – ‘ze leven in hun eigen filterbubbel’.