Het Algemeen Dagblad schreef dit weekend over een ‘mysterieuze ziekte’ die sinds 2000 heerst onder Zweedse vluchtelingenkinderen. In Zweden staat de aandoening bekend als uppgivenhetssyndrom en het Algemeen Dagblad vertaalt dit woord als terugtredingssyndroom:
De kinderen in kwestie trekken zich volledig terug uit de wereld om hen heen. De eerste symptomen zijn een verminderde interesse in sociale activiteiten en vaak gaan ze ook minder praten. Uiteindelijk sluiten ze zich helemaal af en verzinken ze in een soort coma. Hun ouders en dokters zijn dan genoodzaakt om ze in leven te houden met sondevoeding en moeten hen luiers aantrekken.
Aanleiding voor het AD-bericht is de World Press Photo-prijs voor Magnus Wennman, die kinderen met dit syndroom heeft gefotografeerd. De winnende foto werd vorig jaar maart in The New Yorker gepubliceerd in een artikel getiteld The Trauma of Facing Deportation. Het syndroom blijkt namelijk alleen kinderen van vluchtelingen te treffen die in onzekerheid verkeren over de vraag of ze al dan niet in Zweden mogen blijven. Gelukkig zijn er nog geen kinderen aan overleden en ontwaken de meesten uit hun ‘coma’ als hun gezin een verblijfsstatus heeft gekregen.
Dat het Algemeen Dagblad het woord uppgivenhetssyndrom vertaalt als terugtredingssyndroom is opmerkelijk: uppgivenhet betekent volgens het Van Dale woordenboek Zweeds-Nederlands berusting of gelatenheid en in lijn daarmee zou uppgivenhetssyndrom eerder vertaald moeten worden als berustingssyndroom of – misschien nog beter – apathiesyndroom (de patiënten heten in het Zweeds apatiska flyktingbarn, apathische vluchtelingenkinderen). Het Algemeen Dagblad vaart echter blind op The New Yorker, die uppgivenhetssyndrom heeft vertaald als resignation syndrome.
Terugtredingssyndroom is dan ook niet een leenvertaling uit het Zweeds, zoals het AD suggereert, maar uit het Engels. Deze ‘vrije vertaling’ uit het Engels maakt echter meteen ook pijnlijk duidelijk hoe groot de invloed van het Engels op onze taal is, want als de AD-journalist even in het Zweeds-Nederlandse woordenboek had gekeken, had hij in elk geval niet beweerd dat terugtredingssyndroom een vertaling – zelfs geen ‘vrije vertaling’ – is van uppgivenhetssyndrom. De Belgische krant De Morgen heeft het in dat opzicht beter begrepen: die schreef gisteren over het Zweedse uppgivenhetssyndrom onder de kop Het berustingssyndroom: de mysterieuze ziekte die enkel Zweden treft.
Het uppgivenhetssyndrom staat bekend als een cultuurgebonden syndroom en wordt ook wel het sneeuwwitjesyndroom genoemd, een woord dat echter ook voor andere ‘slaapziektes’ wordt gebruikt, zoals het Kleine-Levinsyndroom (ook bekend onder de lekenterm doornroosjesyndroom), en voor nog wel meer ‘aandoeningen’, waarover we op dit blog eerder hebben geschreven.
Definitie
berustingssyndroom (o, g.mv.) cultuurgebonden syndroom onder Zweedse vluchtelingenkinderen die onder invloed van stressfactoren in zichzelf gekeerd raken en uiteindelijk in een soort zelfverkozen coma verzinken waaruit ze pas weer ontwaken wanneer de stressfactoren verdwenen zijn, leenvertaling van Zweeds uppgivenhetssyndrom
Geef een reactie